goat. For names of goats at different stages of growth, see 367 I 232. = ag tshom can, tshe tshe. JD 245. SS 499.5.

1) RA; 2) particle; 3) superscript/ subscript ra mgo/ra btags; 4) goat; 5) adv. = la; 6) corral, enclosure, pen, yard

Hopkins' Translations: [accusative; dative and locative particle] to; as; -ly; in; at

Hopkins' Translations: goat

goat, at, figure 25, dative-locative particle, goat, adverbializing particle

[2634] བོད་ཡིག་གསལ་བྱེད་ཉེར་ལྔ་པ་འདིའི་ང་རོ་འདོན་ཚུལ་ལ་སྐྱེ་གནས་ལྕེ་སྟེང་དང། བྱེད་པ་ལྕེ་རྩེ་དང་ཉེ་བ། ནང་གི་རྩོལ་བ་ལྕེའི་སྟེང་རྩེ་ཅུང་ཟད་ཕྲད་པ། ཕྱིའི་རྩོལ་བ་སྲོག་ཆུང་སྒྲ་ལྡན། ... 1.1༽ མིང་གཞིའི་མོ་གཤམ་གྱི་ཡི་གེ་ཞིག་... 2༽ རྗེས་འཇུག་མ་ནིང་གི་ཡི་གེ་ཞིག་... 3༽ མིང་གཞི་འགའ་ཞིག་གི་ཡས་ནས་སམ། མས་ནས་གདགས་བྱའི་ཡི་གེ་ཞིག་དཔེར་ན་ར་མགོ་དང་ར་བཏགས་ལྟ་བུ། ... ར་... ར་4༽ མིང་འགའ་ཞིག་གི་སྔོན་དུ་སྦྱར་རྒྱུའི་ཚིག་གྲོགས་ཤིག་... ར་སྤྲོད། ... ར་མདའ། ... ར་ཐུག་པ། ... ར་བཟི་བ། ... བདེན་རྫུན་གྱི་ར་གཏུགས་པ། ... དངོས་ར་སྤྲོད་པ། ... 2. སྒོ་ཕྱུགས་ར་ལུག་གཉིས་ཀྱི་ནང་ནས་ར། ... ར་དགའ་བ་རྫ་རི་དང། ལུག་དགའ་བ་སྤང་རི། ... ར་བསད་ལུག་འདར། ཁྱི་བརྡུངས་ཕག་བྲོས། ... མིང་གི་རྣམ་གྲངས་ལ་སྐྱེས་སྒྲ་ཅན་དང། དྲི་འཛིན། ལྦ་འཆང་བཅས་སོ། 3. ལ་དོན་གྱི་ཕྲད་ཅིག་... ལ་...

བོད་ཡིག་གསལ་བྱེད་ཉེར་ལྔ་པ་འདིའི་ང་རོ་འདོན་ཚུལ་ལ་སྐྱེ་གནས་ལྕེ་སྟེང་དང་། བྱེད་པ་ལྕེ་རྩེ་དང་ཉེ་བ། ནང་གི་རྩོལ་བ་ལྕེའི་སྟེང་རྩེ་ཅུང་ཟད་ཕྲད་པ། ཕྱིའི་རྩོལ་བ་ལྕེའི་སྟེང་རྩེ་ཅུང་ཟད་ཕྲད་པ། ཕྱིའི་རྩོལ་བ་སྲོག་ཆུང་སྒྲ་ལྡན། (１) ༡ མིང་གཞིའི་མོ་གཤམ་གྱི་ཡི་གེ་ཞིག ༢ རྗེས་འཇུག་མ་ནིང་གི་ཡི་གེ་ཞིག ༣ མིང་གཞི་འགའ་ཞིག་གི་ཡས་ནས་སམ། མས་ནས་གདགས་བྱའི་ཡི་གེ་ཞིག་དཔེར་ན་ར་མགོ་དང་ར་བཏགས་ལྟ་བུ། ༤ མིང་འགའ་ཞིག་གི་སྔོན་དུ་སྦྱར་རྒྱུའི་ཚིག་གྲོགས་ཤིག ར་སྤྲོད། ར་ཐུགས་པ། ར་བཟི་བ། བདེན་རྫུན་གྱི་ར་གཏུགས་པ། དངོས་ར་སྤྲོད་པ། (２) སྒོ་ཕྱུགས་ར་ལུག་གཉིས་ཀྱི་ནང་ནས་ར། ར་དགའ་བ་རྫ་རི་དང་། ལུག་དགའ་བ་སྤང་རི། ར་བསད་ལུག་འདར། ཁྱི་བརྡུངས་ཕག་བྲོས། མིང་གི་རྣམ་གྲངས་ལ་སྐྱེས་སྒྲ་ཅན་དང་། དྲི་འཛིན། ལྦ་འཆང་བཅས་སོ། ། (3) ལ་དོན་གྱི་ཕྲད་ཅིག

༡ སྒོ་ཕྱུགས་ར་ལུག་གཉིས་ཀྱི་ནང་གི་ར། ར་སྐྱེས་ནི་ཕོ་རའི་མིང་།

༢ བོད་ཡིག་གི་གསལ་བྱེད་ཀྱི་ཡི་གེ་ཉེར་ལྔ་པ། ( ར་མགོ་ཅན་གྱི་ཡི་གེ ) རྐ་རྒ་རྔ་རྗ་རྙ་རྟ་རྡ་རྣ་རྦ་རྨ་རྩ་རྫ་བཅས་བཅུ་གཉིས་ཡིན། ( ར་བཏགས་ཅན་གྱི་ཡི་གེ ) ཀྲ་ཁྲ་གྲ་ཏྲ་ཐྲ་དྲ་པྲ་ཕྲ་བྲ་མྲ་སྲ་ཧྲ་བཅས་བཅུ་གཉིས་ཡིན།

༣ ར་བ་ཡི་ཚིག་བསྡུས་པ།

༤ རྣམ་དབྱེ་རུ་ཡིག་བསྡུས་པ་སྟེ། འདི་རུ་ལ་འདིར། ཆུ་རུ་བརྐྱལ་ལ་ཆུར་བརྐྱལ་ལྟ་བུ། རྣམ་དབྱེ་རུ་ཡིག་བསྡུས་པའི་ར་དང་རྗེས་འཇུག་ར་གཉིས་ལ་ཁྱད་པར་འདི་ཡོད་དེ། རྗེས་འཇུག་ར་ཡི་རྗེས་སུ་རྣམ་དབྱེ་དུ་དང་ལ་སྦྱོར་ཆོག དཔེར་ན་མཁར་དུ་སོང་ལྟ་བུ། རྣམ་དབྱེ་བསྡུས་པའི་ར་མཐར་སླར་རྣམ་དབྱེ་སྦྱར་དུ་མེད། དཔེར་ན། ནམ་མཁར་འཕུར་ལ་ནམ་མཁར་དུ་འཕུར་ཞེས་འབྲི་མི་རུང་བ་ལྟ་བུ་རྒྱས་པར་ལ་ལ་ལྟོས།

vyañjanapañcaviṃśatitamavarṇaḥ

asyoccāraṇasthānam— འདིའི་ང་རོ་འདོན་ཚུལ་ལ་སྐྱེ་གནས་ལྕེ་སྟེང་དང་། བྱེད་པ་ལྕེ་རྩེ་དང་ཉེ་བ། ནང་གི་རྩོལ་བ་ལྕེའི་སྟེང་རྩེ་ཅུང་ཟད་ཕྲད་པ། ཕྱིའི་རྩོལ་བ་སྲོག་ཆུང་སྒྲ་ལྡན bo.ko.2634; ra (devanāgarīvarṇaḥ) — ར་ཞེས་བརྗོད་པ་དང་དགའ་བ་ལ་དགའ་བ་མེད་པའི་དོན་དམ་པར་དགའ་བ་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲ་བྱུང་ངོ་༎ rakāre ratyaratiparamārtharatiśabdaḥ (niścarati sma) la.vi.68ka/89; ཙ་ཀོ་ར cakoraḥ vi.pra.167kha/3.151;

saṃ. 1. chāgaḥ, paśuviśeṣaḥ — འདོད་ཆགས་ཤས་ཆེ་བས་འཛག་སྣོད་བཅང་བར་བྱའོ༎རའམ རི་དྭགས་སམ་བྱི་བའི་པགས་པ་ལས་སོ༎ dhārayet tīvrarāgo vastim

chāgacarmaṇo mṛgasya mūṣikasya vā vi.sū.13ka/14; དོན་རྣམས་རྒྱུ་ནི་རྟོག་པ་དང་༎མི ལྡན་པ་ནི་མི་རིགས་མེད༎ར སོགས་རིལ་མ་ལ་སོགས་ཀྱི༎ཟླུམ པོ་སོགས་ལ་མིན་ནམ་ཅི༎ aprekṣāvatpadārthānāṃ kāraṇaṃ na na yuktimat

chāgādīnāṃ purīṣādervartulīkaraṇe na kim

pra.a.34ka/39; ཚེ་ཚེ་དང་། /ར་དང་སྦ་འཕྱང་མ་སྐྱེས་པ༎ stabhacchāgabastacchagalakā aje a.ko.199kha/2.9.76; chyati bhakṣaṇārthaṃ patrāṇīti chāgaḥ

chagalakaśca

cho chedane a.vi.2.9.76; chāgalaḥ — ཁྱི་དང་ཝ་དང་ར་དང་ཕྱུགས་དེ་དག་དང śvajambukacchāgalapaśavaḥ kā.vyū.232ka/294; ajaḥ ma.vyu.4826 (74kha); chagalaḥ ma.vyu.4825 (74kha) 2. = ར་མོ chāgalikā, ajā — ཀུན་དགའ་ར་བའི་སྒོར་ལྷགས་ནས་བ་ལང་ངམ་མ་ཧེའམ་ར་དག་བསད་དེ ārāmadvāramāgatya gāṃ hatvā mahiṣīṃ chāgalikāṃ vā vi.va.229kha/2.133; ajā — ར་དང་ཙྪཱ་གི ajā chāgī a.ko.199kha/2.9.76; ajatītyajā

aja gatikṣepaṇayoḥ a.vi.2.9.76;

pra. 1. vibhaktipratyayaḥ ( ལ་དོན། སུ་རུ་ར་དུ་ན་ལ་ཏུ། /ལ་དོན་རྣམ་པ་བདུན་ཡིན་ཏེ། /རྣམ་དབྱེ་གཉིས་བཞི་བདུན་པ་དང་། /དེ་ཉིད་ཚེ་སྐབས་རྣམས་ལ་འཇུག༎ )

i. dvitīyā ( འབུལ་བར upasaṃhāram) — དེ་རྣམས་ལ་རྩ་བ་དང … སོ་ཤིང་དག་འབུལ་བར་བྱེད་དོ༎ teṣāṃ mūla…dantakāṣṭhairupasaṃhāraṃ karoti vi. va.123kha/1.12

ii. saptamī ( འཛིན་པར grahe) — རིགས་ཙམ་འཛིན་པར་འགྱུར་ན་ཡང་། /བྱེ་བྲག་གཅིག་ཏུ་ཐ་དད་པ༎ jātimātragrahe tu syādekāntena vibhinnatā

viśeṣaṇasya ta.sa.48ka/473

iii. tṛtīyā ( པང་པར utsaṅgena) — བདག་གིས་ཁྱེའུ་འདི་དག་ཐམས་ཅད་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་ལ།པང པར་བླངས་ཏེ yannvahaṃ sarvānimān kumārakānekapiṇḍayitvā utsaṅgenādāya sa.pu.29kha/52; ( བཟློག་པར viparyayeṇa) — འདུས་མ་བྱས་ནི་འདུས་བྱས་ལས་བཟློག་པར་ཤེས་པར་བྱའོ༎ saṃskṛtaviparyayeṇāsaṃskṛtaṃ veditavyam ra.vyā.78ka/8 2. tumun ( བྱེད་པར kartum) — ཉེར་ལེན་འགྱུར་བ་མེད་པར་ནི། /ཉེར་ལེན་ཅན་དག་འགྱུར་བར་ནི། /བྱེད་པར་མི་ནུས upādānāvikāreṇa nopādeyasya vikriyā

kartuṃ śakyā pra.vā.109kha/1.62; ( སྦྱིན་པར dātum)— ཁྱོད་ལས་གཞན་གྱིས་གཏོང་ཕོད་ནི། /འདི་ནི་སྦྱིན་པར་མི་ནུས་སོ༎ tvadanyena vadānyena dātumeṣa na śakyate

a.ka.205ka/23.23; ( མྱོང་བར anubhavitum) — ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་གནས་མྱོང་བར་སྤྲོ་བར་བྱའོ༎ utsahe…sarvaduḥkhavāsamanubhavitum śi.sa.154ka/148; ( བྲིམ་པར cārayitum) — ཚུལ་ཤིང་བྲིམ་པར་བརྩམས་པ śalākāṃ cārayitumārabdhaḥ vi.va.136kha/1.25 3. tral ( འདིར atra) — མིག་སོགས་རྣམས་ནི་གཟུགས་སོགས་ལ༎གསལ བར་བྱེད་པ་ཉིད་ཡིན་པས༎ཇི ལྟར་རྣམ་བཞག་སྣང་གྱུར་པ༎དེ ལྟར་འདིར་ཡང་འགྱུར་བ་ཡིན༎ sati prakāśakatve ca vyavasthā dṛśyate yathā

rūpādau cakṣurādīnāṃ tathā'trāpi bhaviṣyati

ta.sa.73kha/686; ( དེར tatra) — དེར་ཡང་བརྟུལ་ཞུགས་མི་ཉམས་ཤོག༎ santu tatra cākhaṇḍitavratāḥ bo.a.39kha/10.45 4. tasil ( དོན་དམ་པར paramārthataḥ) — བཟློག་པའི་སྒྲས་ཀྱང་དོན་དམ་པར་དེ་ཉིད་བརྗོད་དོ༎ nivṛttaśabdenāpi paramārthataḥ sa evābhidhīyate ta.pa.280kha/1027; འདིར་ནི་སྡུག་བསྔལ་རྒྱུར་གྱུར་པ། /བདེན་པར་རྟོག་པ་བཟློག་བྱ་ཡིན༎ satyataḥ kalpanā tvatra duḥkhaheturnivāryate

bo.a.31kha/9.26.

བོད་ཡིག་གསལ་བྱེད་ཉེར་ལྔ་པ་འདིའི་ང་རོ་འདོན་ཚུལ་ལ་སྐྱེ་གནས་ལྕེ་སྟེང་དང༌། བྱེད་པ་ལྕེ་རྩེ་དང་ཉེ་བ། ནང་གི་རྩོལ་བ་ལྕེའི་སྟེང་རྩེ་ཅུང་ཟད་ཕྲད་པ། ཕྱིའི་རྩོལ་བ་སྲོག་ཆུང་སྒྲ་ལྡན།

1. 1 མིང་གཞིའི་མོ་གཤམ་གྱི་ཡི་གེ་ཞིག 2 རྗེས་འཇུག་མ་ནིང་གི་ཡི་གེ་ཞིག 3 མིང་གཞི་འགའ་ཞིག་གི་ཡས་ནས་སམ། མས་ནས་གདགས་བྱའི་ཡི་གེ་ཞིག་དཔེར་ན་ར་མགོ་དང་ར་བཏགས་ལྟ་བུ། ར ར་4 མིང་འགའ་ཞིག་གི་སྔོན་དུ་སྦྱར་རྒྱུའི་ཚིག་གྲོགས་ཤིག ར་སྤྲོད། ར་མདའ། ར་ཐུག་པ། ར་བཟི་བ། བདེན་རྫུན་གྱི་ར་གཏུགས་པ། དངོས་ར་སྤྲོད་པ།

2.སྒོ་ཕྱུགས་ར་ལུག་གཉིས་ཀྱི་ནང་ནས་ར། ར་དགའ་བ་རྫ་རི་དང༌། ལུག་དགའ་བ་སྤང་རི། ར་བསད་ལུག་འདར། ཁྱི་བརྡུངས་ཕག་བྲོས། མིང་གི་རྣམ་གྲངས་ལ་སྐྱེས་སྒྲ་ཅན་དང༌། དྲི་འཛིན། ལྦ་འཆང་བཅས་སོ།

3. ལ་དོན་གྱི་ཕྲད་ཅིག ལ

སྒོ་ཕྱུགས་ར་ལུག་གཉིས་ཀྱི་ནང་གི་ར།