[945] ... 1༽ ནམ་མཁར་འཆར་བའི་བརྟན་སྐར་ཉི་མ། ... ཀུན་གྱི་ཉི་མ་དང། ཀུན་གྱི་ཟླ་བ། ... ཉི་མ་ལ་ལ་རྒས་སོང། ... ཉི་མ་ཤར་ཕྱོགས་ནས་འཆར་བ་དང། ནུབ་ཕྱོགས་སུ་ནུབ་པ་ཆོས་ཉིད་ཡིན། ... མིང་གི་རྣམ་གྲངས་ལ་ཀུ་མུད་དགྲ་དང། ཁྱབ་བྱེད། ཁྲི་ཅན། མཁའ་འགྲོ། མཁའ་ནོར། མཁའ་ལམ་པ། འགྲོ་བའི་སྒྲོན་མེ། རྒྱས་བྱེད། རྒྱུ་བའི་བརྟུལ་ཞུགས། སྒྲོལ་བྱེད། ངེས་སྲེག་བཅུ་གཉིས་བདག་པོ། ཆར་འབེབས། ཆུ་ཡི་ཆོམ་རྐུན། མཆོག་འདོད། མཆོད་ལྡན། མཆོད་འོས། འཇིག་རྟེན་དབང་པོ། འཇིག་རྟེན་མིག་འཇོམས་བྱེད། ཉིན་བྱེད། ཉིན་མོའི་འདྲེན་པ། ཉིན་མོའི་ནོར། ཉིན་མོའི་དབང་ཕྱུག་ཉིན་མོའི་དབྱིག་ཉིན་མོའི་འབྱུང་གནས། ཉིན་མོར་བྱེད། གཏུམ་པོའི་འོད། རྟ་ལྗང་ཅན། རྟ་བདུན་དབང་པོ། རྟ་བདུན་པ། བསྟེན་བྱ། འཐུང་བྱེད། དུས་ཀྱི་བདག་པོ། དུས་ཀྱི་བྱེད་པ། དུས་བྱེད། དུས་ལ་དགའ། གདུང་བྱེད། འདམ་སྐྱེས་མཚན། བདུད་ལས་རྒྱལ། བདུན་གྱི་བདུན་པ། ནད་མེད། ནམ་མཁའི་ཏོག་ནམ་མཁའི་ཐིག་ལེ། ནམ་མཁའི་ནོར་བུ། ནམ་མཁའི་མིག་ནོར་གྱི་མཛོད། རྣམ་སྒྱུར་འགྲོ་ལུས། རྣམ་བཅད། རྣམ་གནས། རྣམ་པར་སྣང་བྱེད། རྣམ་གསལ་བྱེད། སྣ་ཚོགས་འོད། སྣ་ཚོགས་ཤིང་རྟ། སྣང་བའི་བདག་པོ། སྣང་བའི་མུ་ཁྱུད། སྣང་བའི་མཛོད། སྣང་བྱེད། པདྨ་གྲོགས། པད་མའི་གཉེན། པདྨ་རྩ་ལག་པདྨ་ལག་ཕྱོགས་ཀྱི་མུ་ཁྱུད། ཕྱོགས་བདག་ཕྱོགས་སྣང་བྱེད། འཕྲོག་བྱེད། བླ་མེད་འོད་འབྱིན། དབྱིག་གི་ཁུ་བ། མི་སྦྱིན་སྐྱེས་པ། མིག་གཟུགས། མུན་འཇོམས། མུན་པའི་དགྲ། མུན་སེལ། མེ་ཟླུམ། ཚ་ལྡན། ཚ་ཟེར་ཅན། ཚངས་པའི་རྟ། འཛིན་བྱེད། གཟའི་བདག་པོ། གཟའ་བཤེས། འོད་ཀྱི་རྒྱུན། འོད་ཀྱི་སྒྲ་ཅན། འོད་ཀྱི་ནོར་ཅན། འོད་འགྱེད། འོད་འགྲོ། འོད་འགྲོ་རྒྱས་བྱེད། འོད་ཅན། འོད་སྟོང་ཅན། འོད་སྟོང་འཕྲོ་བ། འོད་བདག་འོད་ལྡན། འོད་འདྲེན། འོད་ནོར་ཅན། འོད་ཕུང་པོ། འོད་ཕྲེང་ཅན། འོད་བྱེད། འོད་འབྱིན། འོད་གཙང། འོད་གཟུགས། རིག་བྱེད་འབྱུང། ལས་སྣ་ཚོགས། ལུས་སྐྱོབ། ལོང་བའི་ཁ་ལོ་བ།[946] ལོའི་ཤིང་རྟ། ཤིང་རྟ་མཐོ། བཤེས་གཉེན། སྲིད་པའི་སྒྲོན་མེ། སྲིད་པའི་མིག་2༽ ཉིན་ཞག་གཅིག་... ཉི་མ་གསུམ། ... ཁོ་ཕྱིན་ནས་ཉི་མ་ཁ་ཤས་ཕྱིན་སོང། ... 3༽ ཉི་མའི་འོད་ཟེར། ... ཁང་པའི་ནང་ལ་ཉི་མ་ཤར་བ། ... 4༽ ༼མངོན༽ 1. ཆུ་ལུག་ལོ། ... 2. ཉི་མ་ལ་ཁྱིམ་གྱི་བདག་པོ་སྟེ། དབང་པོ་དང། བྱེད་པོ། ལམ་པ། ཆར་འབེབས། བསྟོད་བྱེད། སྔོན་མིན། སྔོན་འཕགས། མི་གཟུགས། ཁྱབ་འཇུག་འོད་ཅན། ཆུ་བདག་གཤིན་རྗེ་བཅས་བཅུ་གཉིས་ཡོད་པས་གྲངས་བཅུ་གཉིས་མཚོན། ...

(１) ནམ་མཁར་འཆར་བའི་བརྟན་སྐར་ཉི་མ། ཀུན་གྱི་ཉི་མ་དང་། ཀུན་གྱི་ཟླ་བ། ཉི་མ་ལ་རྒས་སོང་། ཉི་མ་ཤར་ཕྱོགས་ནས་འཆར་བ་དང་། ནུབ་ཕྱོགས་སུ་ནུབ་པ་ཆོས་ཉིད་ཡིན། མིང་གི་རྣམ་གྲངས་ལ་ཀུ་མུད་དགྲ་དང་། ཁྱབ་བྱེད། ཁྲི་ཅན། མཁའ་འགྲོ། མཁའ་ནོར། མཁའ་ལམ་པ། འགྲོ་བའི་སྒྲོན་མེ། རྒྱས་བྱེད། རྒྱུ་བའི་བརྟུལ་ཞུགས། སྒྲོལ་བྱེད། ངེས་སྲེག བཅུ་གཉིས་བདག་པོ། ཆར་འབེབས། ཆུ་ཡི་ཆོམ་རྐུན། མཆོག་འདོད། མཆོད་ལྡན། མཆོད་འོས། འཇིག་རྟེན་དབང་པོ། འཇིག་རྟེན་མིག འཇོམས་བྱེད། ཉིན་བྱེད། ཉིན་མོའི་འདྲེན་པ། ཉིན་མོའི་ནོར། ཉིན་མོའི་དབང་ཕྱུག ཉིན་མོའི་དབྱིག ཉིན་མོའི་འབྱུང་གནས། ཉིན་མོར་བྱེད། གཏུམ་མོའི་འོད། རྟ་ལྗང་ཅན། རྟ་བདུན་དབང་པོ། རྟ་བདུན་པ། བསྟེན་བྱ། འཐུང་བྱེད། དུས་ཀྱི་བདག་པོ། དུས་ཀྱི་བྱེད་པ། དུས་བྱེད། དུས་ལ་དགའ། གདུང་བྱེད། འདམ་སྐྱེས་མཚན། བདུད་ལས་རྒྱལ། བདུན་གྱི་བདུན་པ། ནད་མེད། ནམ་མཁའི་ཏོག ནམ་མཁའི་ཐིག་ལེ། ནམ་མཁའི་ནོར་བུ། ནམ་མཁའི་མིག ནོར་གྱི་མཛོད། རྣམ་སྒྱུར་འགྲོ་ལུས། རྣམ་བཅད། རྣམ་གནས། རྣམ་པར་སྣང་བྱེད། རྣམ་གསལ་བྱེད། སྣ་ཚོགས་འོད། སྣ་ཚོགས་ཤིང་རྟ། སྣང་བའི་བདག་པོ། སྣང་བའི་མུ་ཁྱུད། སྣང་བའི་མཛོད། སྣང་བྱེད། པདྨའི་གྲོགས། པད་མའི་གཉེན། པདྨའི་རྩ་ལག པདྨའི་ལག ཕྱོགས་ཀྱི་མུ་ཁྱུད། ཕྱོགས་བདག ཕྱོགས་སྣང་བྱེད། འཕྲོག་བྱེད། བླ་མེད་འོད་འབྱིན། དབྱིག་གི་ཁུ་བ། མི་སྦྱིན་སྐྱེས་པ། མིག་གཟུགས། མུན་འཇོམས། མུན་པའི་དགྲ། མུན་སེལ། མེ་ཟླུམ། ཚ་ལྡན། ཚ་ཟེར་ཅན། ཚངས་པའི་རྟ། འཛིན་བྱེད། གཟའི་བདག་པོ། གཟའ་བཤེས། འོད་ཀྱི་རྒྱུན། འོད་ཀྱི་སྐྲ་ཅན། འོད་ཀྱི་ནོར་ཅན། འོད་འགྱེད། འོད་འགྲོ། འོད་འགྲོ་རྒྱས་བྱེད། འོད་ཅན། འོད་སྟོངས་ཅན། འོད་སྟོང་འཕྲོ་བ། འོད་བདག འོད་ལྡན། འོད་འདྲེན། འོད་ནོར་ཅན། འོད་ཕུང་པོ། འོད་ཕྲེང་ཅན། འོད་བྱེད། འོད་འབྱིན། འོད་གཙང་། འོད་གཟུགས། རིག་བྱེད་འབྱུང་། ལས་སྣ་ཚོགས། ལུས་སྐྱོབ། ལོང་བའི་ཁ་ལོ་བ། ལོའི་ཤིང་རྟ། ཤིང་རྟ་མཐོ། བཤེས་གཉེན། སྲིད་པའི་སྒྲོན་མེ། སྲིད་པའི་མིག (２) ཉིན་ཞག་གཅིག ཉི་མ་གསུམ། ཁོ་ཕྱིན་ནས་ཉི་མ་ཁ་ཤས་སོང་། (３) ཉི་མའི་འོད་ཟེར། ཁང་པའི་ནང་ལ་ཉི་མ་ཤར་བ། (４) 〔མངོན〕 (1) ཆུ་ལུག་ལོ། (2) ཉི་མ་ལ་ཁྱིམ་གྱི་བདག་པོ་སྟེ། དབང་པོ་དང་། བྱེད་པོ། ལམ་པ། ཆར་འབེབས། བསྟོད་བྱེད། སྔོན་མིན། སྔོན་འཕགས། མི་གཟུགས། ཁྱབ་འཇུག འོད་ཅན། ཆུ་བདག གཤིན་རྗེ་བཅས་བཅུ་གཉིས་ཡོད་པས་གྲངས་བཅུ་གཉིས་མཚོན།

༡ གནམ་གྱི་ཉི་མའི་མིང་སྟེ། མིང་མཐའ་བསྡུས་ན་ཉི་ཞེས་འབྲི་ཆོག དཔེར་ན། ཉི་མ་དང་ཟླ་བ། ཉི་ཟླ། ཉི་མའི་འོད་ནི་ཉི་འོད་ཅེས་པ་ལྟ་བུ།

༢ ཉིན་ཞག་གཅིག་གི་དུས་ཡུན་གྱི་མིང་སྟེ། ཉི་མ་སུམ་བརྒྱ་དྲུག་བཅུ་ཞེས་པ་ལྟ་བུ།

༣ ཉི་མའི་འོད་ལ་ཉི་མ་ཟེར་བའི་སྐབས་ཡོད་དེ། ཁང་བར་ཉི་མ་ཤར་ལྟ་བུ།

1.ནམ་མཁར་འཆར་བའི་བརྟན་སྐར་ཉི་མའི་མིང་སྟེ།

2.ཉིན་ཞག་གཅིག་གི་དོན་ཏེ།

3.ཉི་མའི་འོད་ཟེར་གྱི་དོན་ཏེ།

4.(མངོན་བརྗོད།) 1>ཆུ་ལུག་ལོ། 2>ཉི་མ་ལ་ཁྱིམ་གྱི་བདག་པོ་དབང་པོ་དང༌། བྱེད་པོ། ལམ་པ། ཆར་འབེབས། བསྟོད་བྱེད། སྔོན་མིན། སྔོན་འཕགས། མི་གཟུགས། ཁྱབ་འཇུག་འོད་ཅན། ཆུ་བདག་གཤིན་རྗེ་བཅས་བཅུ་གཉིས་ཡོད་པས་གྲངས་བཅུ་གཉིས་མཚོན།

nā. 1. = ཉིན་བྱེད sūryaḥ, grahaḥ — ཉི་མ་འོད་ཟེར་སྟོང་གི་ཚོགས་ཀྱིས་བསྐོར་བ་ལྟ་བུ sūrya iva raśmisahasraparivṛtaḥ a.śa.57kha/49; tadyathāpi nāma sūryo devaputra udayamāno na tiṣṭhati jātyandhadoṣeṇa śi.sa.153ka/148; āditya — ཉི་མ་ཤར་བ་ན་སྒྲོན་མ་མི་དགོས་ཀྱིས āditye hi samudgate na dīpena prayojanam a.śa.132ka/121; ལུས་ལ་ཉི་མ་ཞེས་པ་ནི་ག.ཡོན་གྱི་རྩ śarīre āditya iti dakṣiṇanāḍī vi.pra.63kha/4. 112; yathādityaḥ kamalāni svaraśmibhiḥ bodhayati ra.vi.4.59; raviḥ — sthānāni veditavyāni ṣaḍetāni yathākramam

mahodadhiravivyomanidhānāmbudavāyuvat ra.vi.4.8; bhānuḥ — ཉི་མ་བཞིན་དུ་མེ་ཁྱེར་གསལ khadyoto bhāti bhānuvat kā.ā.2.55; arkaḥ — ekarātrāvaśeṣe'tha nagaradvārarakṣaṇe

śamapravṛttārkamabhūt pravrajyābhimukhaṃ dinam a.ka.24.125; mārtaṇḍaḥ — ཉི་མའི་ཕྱོགས་གྱུར་པདྨ་རྣམས mārtaṇḍagṛhyāṇi padmāni kā.ā.2.219; savitā — ཉི་མ་འཆར་བ་ཉིད་ཀྱིས་ནི། པདྨ་རྣམས་ལ་དཔལ་སྟེར་བྱེད udayanneva savitā padmeṣvarpayati śriyam kā.ā.2.346; bhāskaraḥ — loke yaḥ prakarṣeṇa bhāsaṃ karoti sa bhāskara ucyate abhi.sphu.184ka/940; la.a.66ka/14; dinakaraḥ — cintāmaṇiprakāśo dinakarasadṛśo'paro jñeyaḥ sū. a.140kha/17; divākaraḥ — tasmai dharmadivākarāya… namaḥ ra.vi.1.9; avabhāsitā yena diśaḥ samantāddivākareṇodayatā yathaiva a.śa.4kha/3; dinakṛt — jagatspharati sarvajñadinakṛjjñānaraśmibhiḥ ra.vi.4.61; mitraḥ — tasyāmajījanatputraṃ sa mitrasadṛśaprabham a.ka.103.6; pūṣā — ཉི་མ་ཡིས་ཉིན་བཞིན ahnīva pūṣā kā.ā.2.42; taraṇiḥ — taraṇikarākrāntahemācalābhaḥ a.ka.108.138; aṃśumān — aṃśumāniva…divyadyutirajāyata a.ka.4.13; divaspatiḥ — ciraṃ vicarya saṃsāraṃ śāntiṃ yāte divaspatau a.ka.24.126; bradhnaḥ — sitātapatreṇāpihitā bradhnapādāḥ ādityaraśmayaḥ ta.pa.52kha/556; bhāsvat — kṣapayatastīvraṃ tamo bhāsvataḥ a.ka.59.49; vivasvat — bhāti loko'yaṃ devena ca vivasvatā a.ka.3.45; tigmāṃśuḥ — jagāma gaganodyāne tigmāṃśurgādharāgatām a.ka.108.67; pataṃgaḥ — pataṃgatejaḥ jā.mā.118/69; timiranudaḥ — timiranudasya maṇḍale la.vi.70ka/92; aruṇaḥ śrī.ko.183kha; agaḥ śrī.ko.172kha; adriḥ mi.ko.88kha; khagaḥ śrī.ko.172kha; nagaḥ śrī.ko.172kha; kaḥ śrī. ko.164; haṃsaḥ mi.ko.88ka; hariḥ mi.ko.87kha; śūraḥ, sūraḥ mi.ko.31ka; dra ཉིན་བྱེད། ཉིན་མོར་བྱེད་པ། ཉིན་མོ་འདྲེན་པ། ཉིན་མོའི་ནོར་བུ། ཉིན་མོའི་མགོན། ཉིན་མོའི་བདག་ཉིན་མོའི་དབང་པོ། ཉིན་མོའི་དབང་ཕྱུག 2. raviḥ, kṣetrī — aṅgārakaśukabudhaśaśiravibudhaśukrabhaumaguruśanisaurisuragurava ete yathāsaṃkhyaṃ meṣādiṣu kṣetriṇa iti vi.pra.180ka/1.36 3. bhāskaraḥ — tatra kecinmahāmate tathāgatamiti māṃ saṃprajānanti…bhāskaraṃ rāmaṃ vyāsaṃ śukamindraṃ baliṃ varuṇamiti caike saṃjānanti la.a.132ka/78 4. sūryaḥ, śākyadārakaḥ — jñātaya ūcuḥ yasmādasya dārakasya śirasi maṇiratnaṃ prādurbhūtam, tasya maṇiratnasya prabhayā sarvaṃ gṛhamavabhāsitaṃ sūryasyeva, tasmādasya sūryo nāma bhavatu iti a.śa.184kha/171;

saṃ. 1. = ཉིན་ཞག divasam — ahorātraṃ tu divasaṃ vai saṃjñā eṣā prakīrtitā ma.mū. 201kha/218; dinam — śūnye ekāgramanaḥ kṛtvā dinamekaṃ parīkṣayet vi.pra.121kha/1, pṛ.19; vāsaraḥ, oram a.ka.36.12; ahan — yathā cāturthako jvaraścaturtha evāhani bhavati abhi.sphu.186ka/942; dyu — athāparedyurbhagavān a.ka.22.54 2. = གཟའ་ཉི་མ ādityaḥ, vāraviśeṣaḥ —vārāḥ ādityasomamaṅgalabudhabṛhaspatiśukraśanayaḥ vi.pra.179kha/1.36; saptavārāḥ…ādityaḥ…śaniḥ vi.pra.235kha/2.37 3. ādityāḥ, gaṇadevatāḥ — ādityaviśvavasavastuṣitābhāsvarānilāḥ

mahārājikasādhyāśca rudrāśca gaṇadevatāḥ a.ko.1.1.10; ādityāḥ ādityasaṃghena vṛttāḥ gaṇadevatāḥ, te dvādaśa a.vi.1.10 4. = བཅུ་གཉིས arkaḥ, dvādaśasaṃkhyā — arko dvādaśa vi.pra.167kha/1.13; arkanetrā dvādaśanetrā vi.pra.37ka/4.15; raviḥ — ཉི་མ་ཞེས་པ་བཅུ་གཉིས་པ raviriti dvādaśī vi.pra. 154kha/3.103 5. ādityaḥ, nimittabhedaḥ — sa ca nimittabhedena daśavidho dhūmamarīcikhadyotadīpajvālācandrādityarāhukalābindudarśanabhedenākalpito jñānaskandhaḥ vi.pra.65kha/4.115 6. tejaḥ — རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཉི་མའི་རང་བཞིན tejaḥprakṛtivijñānam ta.pa.146ka/744; ātapaḥ — སར་པ་ནི་ཉི་མ་ལ་བསྐམས་ནའོ śoṣaṇaṃ navānāmātape vi.sū.70ka/87; vātātape'pi sthāpanena vi.sū.30ka/38; dra. ཉི་མའི་འོད། ཉི་ཚན;

pā. ātapaḥ, varṇarūpabhedaḥ — ཉི་མ་ནི་ཉི་མའི་འོད་དོ ātapaḥ sūryaprabhā abhi.bhā.128-5/32.

Hopkins' Translations: sun; day; sunday
Others' Translations: {C}by day; waking; for a day
Sanskrit: {C,MSA}sūrya; {C}divasa; {C}divasam; {MSA}arka; {MSA}tapa; {MSA}dina-kara; {MSA}bhānu

See mtshal.

day, date; 1) Syn ཆུ་མོ་ལུག་ Subhanu, [the 17th year, Female Water Sheep]. 2) the sun. 3) a day. 4) Sunday. Syn གཟའ་ཉི་མ་

sun [syn: ku mud dgra dang, khyab byed, khri can, mkha' 'gro, mkha' nor, mkha' lam pa, 'gro ba'i sgron me, rgyas byed, rgyu ba'i brtul zhugs, sgrol byed, nges sreg bcu gnyis bdag po, char 'bebs, chu yi chom rkun, mchog 'dod, mchod ldan, mchod 'os, 'jig rten dbang po, 'jig rten mig 'joms byed, nyin byed, nyin mo'i 'dren pa, nyin mo'i nor, nyin mo'i dbang phyug nyin mo'i dbyig nyin mo'i 'byung gnas, nyin mor byed, gtum po'i 'od, rta ljang can, rta bdun dbang po, rta bdun pa, bsten bya, 'thung byed, dus kyi bdag po, dus kyi byed pa, dus byed, dus la dga', gdung byed, 'dam skyes mtsan, bdud las rgyal, bdun gyi bdun pa, nad med, nam mkha'i tog nam mkha'i thig le, nam mkha'i nor bu, nam mkha'i mig nor gyi mdzod, rnam sgyur 'gro lus, rnam bcad, rnam gnas, rnam par snang byed, rnam gsal byed, sna tshogs 'od, sna tshogs shing rta, snang ba'i bdag po, snang ba'i mu khyud, snang ba'i mdzod, snang byed, padma'i grogs, pad ma'i gnyen, padma'i rtsa lag padma'i lag phyogs kyi mu khyud, phyogs bdag phyogs snang byed, 'phrog byed, bla med 'od 'byin, dbyig gi khu ba, mi sbyin skyes pa, mig gzugs, mun 'joms, mun pa'i dgra, mun sel, me zlum, tsa ldan, tsa zer can, tsangs pa'i rta, 'dzin byed, gza'i bdag po, gza' bshes, 'od kyi rgyun, 'od kyi sgra can, 'od kyi nor can, 'od 'gyed, 'od 'gro, 'od 'gro rgyas byed, 'od can, 'od stong can, 'od stong 'phro ba, 'od bdag 'od ldan, 'od 'dren, 'od nor can, 'od phung po, 'od phreng can, 'od byed, 'od 'byin, 'od gtsang, 'od gzugs, rig byed 'byung, las sna tshogs, lus skyob, long ba'i kha lo ba

1) sun [R]; 2) water male sheep year ཆུ་མོ་ལུག་ Subhanu, [the 17th year; 3) a day; 4) Sunday

day, date, sun, sunday