Skip to main content Skip to search
nas/
ID:
T107791
  • ནས (Tibetan, Tibetan script, Original)
    • >  nas/ (Tibetan, Latin script, Transliteration-THL Extended Wylie Transliteration)
    • >  né (Tibetan, Latin script, Transcription-THL Simplified Tibetan Transcription)
Other Dictionaries

Other Dictionaries

1.

'grain,' a measure equalling 1/8 of a cha chen. Jackson. barley. JD 212. SS 521.4.

2.

1) barley [R]; 2) a measure [R]; 2) ; 1) from [what something arises showing word [R]; 3) after, having; 4) by)/[bod gzhung nas gzhunmg de ngos len ma byas]

1) barley [syn mchu ma dang rtsi dkar mgyogs nas or yang ma = drug cu nas, khra ma ripens in 60 days, che nas middling ser mo slow and best {nas la rnam pa drug - the six kinds of barley [one spun pa dad bcas pa; spun pa med pa; rnam par 'dres pa; mngar po; mdog nag pa; mdog skya ba]

1) barley; 2) a measure; 2); 1) from [what something arises showing word [R]; 3) after, having; 4) by

3.

Hopkins' Translations: (1) ablative particle: from; thanU(2) barley
ནས་དང་ལས་གཉིས་འབྱུང་ཁུངས་དང་
the two -- nas and las -- are the ablative particles{Y}

... བར་: Hopkins' Translations: ranging from ... to ...
... བར་: གཟུགས་འཛིན་ཡིད་མངོན་ནས་རེག་བྱ་འཛིན་པའི་ཡིད་མངོན་གྱི་བར་ལྔ་
... བར་: there are the five ranging from those mental direct perceivers apprehending forms to mental direct perceivers apprehending tangible objects

4.

(stop letter), barley, from, since, through, barley, oat, from, gerundive clause connective, instrumental particle, by, implies temporal consequence, starting from

5.

སྔོན་མོ་ནས་ fresh barley

1) verb + nas - a gerund (ing); 2) barley; grain, 3) a measure equaling one-eight of a ཆ་ཆེན་ barley. from, from amidst. the measure of one barley grain, [the size of seven shig and a seventh of a sor tshig]. 4) from, occasionally, it is used to mark the logical subject of a clause and then is frequently rendered as by.. nas - (from) within

ཞག་བདུན་ནས་ - in seven days time

6.

(from) within . . .

7.

[1523] 1... .1༽ འབྲུ་རིགས་ཤིག་... མིང་གི་རྣམ་གྲངས་ལ་མཆུ་མ་དང་རྩི་དཀར་རོ། 2༽ སྔར་གྱི་འཇལ་བྱེད་ཚད་གཞི་ཞིག་གི་མིང། ... 2. ... 1༽ ཆོས་གང་ནས་གང་ཞིག་བྱུང་བ་སྟོན་བྱེད་རྣམ་དབྱེ་ལྔ་པ་འབྱུང་ཁུངས་ཀྱི་སྒྲའི་རྐྱེན་ཞིག་... ཞིང་ཁའི་ནང་ནས་ཟ་འབྲུ་ཐོན་པ། ... ཤར་ཕྱོགས་ནས་ཉི་མ་ཤར། ... 2༽ ཡུལ་དང། དུས་དང། དངོས་པོ་སོགས་མཚམས་འཛིན་ཅིང་སྡུད་པའི་དོན་སྟོན་བྱེད་རྣམ་དབྱེ་ལྔ་པའི་སྡུད་སྒྲའི་རྐྱེན་ཞིག་... གནའ་སྔ་མོ་ནས་ད་ལྟའི་བར། ... ཡ་གླིང་ནས་ལ་ཏིང་མེ་གླིང་གི་བར། ... བརྒྱ་ནས་སྟོང་བར། ... 3. མཚམས་སྦྱོར་བའི་ལྷག་བཅས་སྟོན་པའི་ཕྲད་རང་དབང་ཅན་ཞིག་... ཅོག་ཙེའི་འཁྲིས་སུ་བསྡད་ནས་ཁ་བརྡ་ལྷུག་པོར་བྱེད་པ། ...

8.

(1) འབྲུ་རིགས་ཤིག མིང་གི་རྣམ་གྲངས་ལ་མཆུ་མ་དང་རྩི་དཀར་རོ། །སྔར་གྱི་འཇལ་བྱེད་ཚད་གཞི་ཞིག་གི་མིང་། (2) ཆོས་གང་ནས་གང་ཞིག་བྱུང་བ་སྟོན་བྱེད་རྣམ་དབྱེ་ལྔ་པ་འབྱུང་ཁུངས་ཀྱི་སྒྲའི་རྐྱེན་ཞིག ཞིང་ཁའི་ནང་ནས་ཟ་འབྲུ་ཐོན་པ། ཤར་ཕྱོགས་ནས་ཉི་མ་ཤར། (3) ཡུལ་དང་། དུས་དང་། དངོས་པོ་སོགས་མཚམས་འཛིན་ཅིང་སྡུད་པའི་དོན་སྟོན་བྱེད་རྣམ་དབྱེ་ལྔ་པའི་སྡུད་སྒྲའི་རྐྱེན་ཞིག གནའ་སྔ་མོ་ནས་ད་ལྟའི་བར། ཡ་གླིང་ནས་ལ་ཏིང་མེ་གླིང་གི་བར། བརྒྱ་ནས་སྟོང་བར། (4) མཚམས་སྦྱོར་བའི་ལྷག་བཅས་སྟོན་པའི་ཕྲད་རང་དབང་ཅན་ཞིག ཅོག་ཙེའི་འཁྲིས་སུ་བསྡད་ནས་ཁ་བརྡ་ལྷུག་པོར་བྱེད་པ།

9.

༡ མིང་ཚིག་གི་མཐར་སྦྱར་ན་མགོ་རྩོམ་སའི་གནས་སམ་འབྱུང་ཁུངས་སྟོན་པ་སྟེ། མགོ་ནས་མཇུག་བར། ལྷ་ས་ནས་རྒྱ་གར་བར། ཤར་ཕྱོགས་ནས་ཉི་མ་ཤར། ས་སྟེང་ནས་རྩི་ཤིང་སྐྱེས་ལྟ་བུ།

༢ ལས་ཚིག་འདས་པའི་མཐར་སྦྱར་ན་སྔ་ཕྱིའི་རིམ་པ་སྟོན་ཏེ། ཞིང་རྨོས་ནས་ལོ་ཏོག་བཏབ། ཞིང་ཁར་སོང་ནས་ཡུར་མ་ཡུར་ལྟ་བུ།

༣ ལོ་ཏོག་ནས་ཀྱི་མིང་སྟེ། ནས་འབྲུ། ནས་ཆང་ཞེས་པ་ལྟ་བུ།

10.

saṃ. 1. yavaḥ

i. śasyaviśeṣaḥ — ནས་ཀྱི་མྱུ་གུ་ལ་སོགས་པ yavādiprasavānām pra.a.43ka/49; དེ་བཞིན་དུ་གྲངས་ཇི་ལྟ་བས་སོ་བ་ལ་སོགས་པ་འབྲུའི་ཚོགས་རྣམས་ཏེ།…གསུམ་པ་ནི་མཽ་ཋ་དང་ཏྲི་པུ་ཊ་དང་ཡུངས་ནག་དང་ནས་དང་མོན་སྲན་ནོ༎ evaṃ yathāsaṃkhyaṃ dhānyādiśasyasamūham…tṛtīyam—mauṭham, tripuṭaḥ, kṛṣṇasarṣapāḥ, yavāḥ, māṣāḥ vi.pra.149kha/3.96

ii. mānabhedaḥ — ཡུངས་འབྲུ་བདུན་ལ་ནི་ནས་གཅིག་གོ༎ saptasarṣapādyavaḥ la.vi.77ka/104 2. yāvakaḥ — syād yāvakastu kulmāṣaḥ a.ko.2.9.18; yūyate pākasamaye'lpāmbhasā yujyata iti yāvakaḥ

yuñ bandhane a.vi.2.9.18; kulmāṣaḥ — ནས་ཀྱི་དར་ཐུག kulmāṣapiṇḍikā vi.va.166kha/1.55;

pratya. 1. vibhaktipratyayaḥ (འབྱུང་ཁུངས) — འཇིག་རྟེན་འདི་ནས་འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་དུ་སྐྱེ་བ asmāllokāt paraloka upapattiḥ abhi.sphu.289ka/1134; ཡུལ་གཞན་ནས་འོངས་པ anyadeśādāgamanam ta.pa.304kha/322; དེའི་ཁ་ནས་ནི་པད་མའི་དྲི་འབྱུང་ལ tasya mukhātpadmagandho vāti a.śa.64ka/56; སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་འཁོར་བའི་བཙོན་ར་ནས་གདོན་ཏོ༎ sarvasattvān saṃsāracārakānniṣkrāmayeyam śi.sa.187kha/186; མཚོ་ནས་བྱུང་ནས hradādabhyudgatya vi.va.205kha/1.79; ཏིང་ངེ་འཛིན་དེ་དག་གིས་ཞིང་ནས་ཞིང་དུ་འདོང་ངོ་༎ taiḥ samādhibhiḥ kṣetrātkṣetraṃ saṃkrāmanti la.a.84ka/31; ཤིང་གི་རྩེ་མོ་ནས་ལྟུང་བ vṛkṣādimūrdhabhyaḥ…pātaḥ abhi.sphu.167ka/908; ཀྱེ་སློབ་དཔོན་ཡི་གེ་དྲུག་ཅུ་རྩ་བཞི་པོ་དེ་དག་གི་ནང་ནས་བདག་ལ་གང་བསླབ āsāṃ bho upādhyāya catuṣṣaṣṭilipīnāṃ katamāṃ tvaṃ śiṣyāpayiṣyasi la.vi.66kha/88; ལྷའི་དྲང་སྲོང་ནང་ནས་གཅིག devarṣīṇāmanyatamaḥ jā.mā.174ka/201 2. ktvā–pratyayatvena prayogaḥ : (མཐོང་ནས dṛṣṭvā) — མདུན་དུ་ཀླུ་ཡི་བུ་མོ་དག། /མཐོང་ནས་འདི་དག་ཅི་ཞེས་དྲིས༎ kimetaditi papraccha dṛṣṭvā'gre nāgakanyakām

a.ka.354ka/47.32; ཕྱོགས་བཞིར་སྐྱབས་མེད་མཐོང་ནས་ནི། /དེ་ནས་ཀུན་དུ་ཡི་མུག་འགྱུར༎ trāṇaśūnyā diśo dṛṣṭvā punaḥ saṃmohamāgataḥ

bo.a.5kha/2.47; (རིག་ནས viditvā) — ཕ་དེ་བདེ་བར་འདུག་པར་རིག་ནས་སུ། /བྱིས་པ་དེ་དག་ལྷགས་ནས་འདི་སྐད་སྨྲ༎ sukhasthitaṃ taṃ pitaraṃ viditvā upagamya te dāraka evamāhuḥ

sa.pu.35kha/61; (དྲན་ནས smṛtvā)— སྲས་ནི་དྲན་ནས་འདོད་དང་བཅས་པར་གྱུར༎ smṛtvā sutaṃ sotsukatāmavāpa a.ka.192ka/22.2; (བརྩིགས་ནས kārayitvā)—སྐུ་གདུང་གི་མཆོད་རྟེན་བརྩིགས་ནས་བློན་པོའི་ཚོགས་དང་བཅས་པས་ཏིལ་མར་གྱིས་བསྐུས་ཏེ śarīrastūpaṃ kārayitvā amātyagaṇasahāyena tailābhiṣeko dattaḥ a.śa.243kha/223 3. lyap–pratyayatvena prayogaḥ : (ཕྱག་འཚལ་ནས namaskṛtya) — ཕྱག་འཚལ་ནས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱ་བ་གཞན་ལ་ལྟོས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཅི་ཞིག་བྱ་ཞེས་དྲིས་སོ༎ kiṃ kariṣyatīti praśnaḥ

namaskṛtyeti ktvāvidheḥ kriyāntarāpekṣatvāt abhi.sphu.6ka/10; (བསམས་ནས saṃcintya) — དེ་ལྟར་ཡུན་རིང་བསམས་ནས་ནི༎ iti saṃcintya suciram a.ka.49kha/5.31; (དབང་བྱས་ནས adhikṛtya) — དཔེ་འདི་ཉིད་དབང་བྱས་ནས་ནི། /དེ་སྐད་བཤད་མིན nodāharaṇamevaikamadhikṛtyedamucyate

pra.vā.144ka/4.121; (ཐོབ་ནས prāpya) — ཁྱོད་ཉིད་ཐོབ་ནས་ད་ལྟ་ནི། /སྐྱེ་དགུ་རྒྱལ་པོ་བཟང་ལྡན་གྱུར༎ rājanvatyaḥ prajā jātā bhavantaṃ prāpya sāmpratam

kā.ā.334kha/3.6; (བརྟགས་ནས nirūpya) — དང་པོར་འབྱོར་པ་བརྟགས་ནས་ནི། /བརྩམ་མམ་ཡང་ན་མི་བརྩམ་བྱ༎ pūrvaṃ nirūpya sāmagrīmārabhennārabheta vā

bo.a.22ka/7.47; (གཏད་ནས upanibadhya) — རྐང་པའི་མཐེ་བོ་གཅིག་ཅིག་ལ་སེམས་གཏད་ནས་རྐང་པའི་མཐེ་བོ་མྱུགས་པར་ལྟ་བ ekasmin pādāṃguṣṭhe mana upanibadhya pādāṃguṣṭhaṃ klidyamānaṃ paśyati abhi.sphu.162ka/896 4. tasil–pratyayatvena prayogaḥ : (མདུན་ནས agrataḥ) — གང་གིས་ནག་མོ་བདག་མདུན་ནས། /སྐྲ་ནས་བཟུང་སྟེ་དྲངས་གྱུར་པ༎ nigṛhya keśeṣvākṛṣṭā kṛṣṇā yenāgrato mama

kā.ā.331kha/2.279; (དང་པོ་ནས āditaḥ) — གལ་ཏེ་དང་པོ་ནས་དེའི་རྩོམ་པ་ཞིག་མེད་ན yadi tasyāditastatprārambho nāsīt abhi.sphu.158ka/886; tisal-pratyayatvena prayogaḥ :(གང་ནས kutaḥ) — ཚེ་དང་ལྡན་པ་དག་ཁྱེད་གང་ནས་ད་འདིར་འོངས kuto yūyamāyuṣmantaḥ etarhyāgacchatha vi.va.241ka/2.142; (དེ་ནས tataḥ) — དེ་ནས་རྒྱལ་པོ་ཟས་གཙང་མས་སེར་སྐྱའི་གནས་ཀྱི་གྲོང་ཁྱེར་ཆེན་པོར་དྲིལ་གྱི་སྒྲ་བསྒྲགས་ཏེ tato rājā śuddhodanaḥ kapilavastuni mahānagaravare ghaṇṭāghoṣaṇāṃ kārayati sma la.vi.74kha/101; (འདི་ནས itaḥ) — ནགས་ཁུང་སྟུག་པོའི་འཇིགས་པ་མང་པོ་འདི་ནས bahupratibhayādgahanāditaḥ jā.mā.144ka/167;

avya. ā — སྐྱེས་ནས་དག་པའི་དངོས་གྱུར་པ། /ཁྱོད་ལ་སྡིག་པ་ཡོད་མ་ཡིན༎ ājanmaśuddhabhāvasya na pāpaṃ vidyate tava

a.ka.197kha/83.20; dra.— དེ་བྱིས་པ་ནས་རྒན་པ་ལ་བསྙེན་བཀུར་བྱེད་པར་དགའ་བ sa bālyātprabhṛtyeva vṛddhopāsanaratiḥ jā.mā.7ka/7; ནུབ་པར་གྱུར་པ་ནས་ཤར་བའི་བར astamanā udayaṃ yāvat vi.pra.274kha/2.101; སྡུག་བསྔལ་གདགས་པ་ནས་ལམ་གདགས་པའི་བར duḥkhaprajñaptiryāvanmārgaprajñaptiḥ abhi.bhā.237kha/799.

11.

1.འབྲུ་རིགས་ཤིག མིང་གི་རྣམ་གྲངས་ལ་མཆུ་མ་དང་རྩི་དཀར་རོ། །

2.སྔར་གྱི་འཇལ་བྱེད་ཚད་གཞི་ཞིག་གི་མིང༌།

3.ཆོས་གང་ནས་གང་ཞིག་བྱུང་བ་སྟོན་བྱེད་རྣམ་དབྱེ་ལྔ་པ་འབྱུང་ཁུངས་ཀྱི་སྒྲའི་རྐྱེན་ཞིག

4.ཡུལ་དང༌། དུས་དང༌། དངོས་པོ་སོགས་མཚམས་འཛིན་ཅིང་སྡུད་པའི་དོན་སྟོན་བྱེད་རྣམ་དབྱེ་ལྔ་པའི་སྡུད་སྒྲའི་རྐྱེན་ཞིག་སྟེ།

5. མཚམས་སྦྱོར་བའི་ལྷག་བཅས་སྟོན་པའི་ཕྲད་རང་དབང་ཅན་ཞིག

Phoneme:

Sanskrit

  • yava
  • yavaḥ