[1613] པད་མའི་འབྲི་ཚུལ་གཞན་ཞིག་

པད་མའི་འབྲི་ཚུལ་གཞན་ཞིག

པད་མའི་འབྲི་ཚུལ་གཞན་ཞིག

saṃ. 1. padmaḥ, o dmam, puṣpaviśeṣaḥ — ཇི་ལྟར་པད་མ་འདམ་སྐྱེས་དེ། /མདུན་དུ་གྱུར་ན་ཡིད་དགའ་དང་༎ tat padmaṃ mṛdi sambhūtaṃ purā bhūtvā manoramam

ra.vi.110ka/68; མེ་ཏོག་པད་མ་འདབ་མ་སྟོང་པ་སྡོང་བུ་གསེར་དུ་སྣང་བ sahasrapatrāṇi padmāni suvarṇadaṇḍāni kā.vyū.208kha/266; ཉི་མ་འཆར་བ་ཉིད་ཀྱིས་ནི། /པད་མ་རྣམས་ལ་དཔལ་སྟེར་བྱེད༎ udayanneva savitā padmeṣvarpayati śriyam

kā.ā.333kha/2.346; འོད་དེ་ལས་ཀྱང་པད་མ་འདབ་མ་བརྒྱ་སྟོང་ཡོད་པ་ཤིང་རྟའི་འཕང་ལོ་ཙམ་བྱུང་བར་གྱུར་ཏོ༎ tasyāśca prabhāyāḥ śatasahasrapatraṃ padmaṃ śakaṭacakrapramāṇamātraṃ prādurbhūtam rā.pa.251ka/152; རྫིང…མེ་ཏོག་ཨུཏ་པ་ལ་དང་ཀུ་མུ་ད་དང་པད་མ་དང་པད་མ་དཀར་པོ་རྣམས་རྟག་པར་རྒྱུན་དུ་རྒྱས་སོ༎ puṣkariṇī… utpalapadmakumudapuṇḍarīkaiḥ satatasamitaṃ saṃpuṣpitā rā.pa.246ka/144; བདེ་བར་གཤེགས་པའི་ཞབས་པད་བཀོད་པའི་བསོད་ནམས་ཉེ་གྱུར་པ༎ sugatacaraṇapadmanyāsapuṇyopakaṇṭhāt a.ka.309ka/40.25; kamalam — ཁུ་ཚུར་དུ་རླུང་རྡོ་ལ་པད་མ་ནམ་མཁའི་ཕྱོགས་ལ་རི་མོ་དང་༎ muṣṭau vāyurdṛṣadi kamalaṃ citramākāśadeśe a.ka.319kha/40.143; དཔེར་ན་ནམ་མཁའི་པད་མོ་བཞིན་ནོ༎ yathā nabhastale kamalam vā.ṭī.67kha/22; aravindam — ཟླ་བ་པད་མ་དག་གི་ནི། /མཛེས་པ་ལས་འདས་ཁྱོད་ཀྱི་གདོང་། /བདག་རང་ཉིད་དང་མཚུངས་པར་གྱུར། /ཞེས་པ་ཐུན་མོང་མིན་པའི་དཔེ༎ candrāravindayoḥ kāntimatikramya mukhaṃ tava

ātmanaivābhavattulyamityasādhāraṇopamā

kā.ā.323ka/2.37; བཞིན་གྱི་པད་མོ་རྣམ་པར་རྒྱས vibuddhamukhāravindaḥ a.ka.195kha/82.40; སྐབས་དེར་བུ་ཡི་བཞིན་རས་པད་མོ་དག། /བལྟ་བར་ཡིད་ལ་རབ་ཏུ་འདོད་པ་ཡི༎ atrāntare putramukhāravindasaṃdarśanotkaṇṭhitamānasasya

a.ka.56ka/59. 63; rājīvam — ཁྱོད་ཀྱི་གདོང་ནི་པད་མ་བཞིན། /མིག་དག་ཨུཏྤ་ལ་སྔོན་པོ་བཞིན༎ rājīvamiva te vaktraṃ netre nīlotpale iva

kā.ā.322kha/2.16; nalinam — དཔེར་ན་ནམ་མཁའི་པདྨ་ལྟ་བུའོ༎ yathā gagananalinam ta.pa.259ka/988; དཔེར་ན་ནམ་མཁའི་པདྨོ་བཞིན་ནོ༎ yathā gagananalinam ta.pa.110kha/672; དེ་ཡིས་ཞབས་པད་ཟུང་དག་ལ༎ tatpādanalinadvayam a.ka.78ka/62. 50; indīvaram — ནམ་མཁའི་པད་མ་ལ་སོགས་བཞིན༎ gaganendīvarādivat

ta.sa.15kha/174; sarojam — པད་མ་དྲི་བསུང་ཆེ་ལྡན་མཚོ་དག་གིས༎ sarobhiruddāmasarojagandhaiḥ bo.a.37kha/10.7; ནུས་པ་ཀུན་གྱིས་སྟོང་ཉིད་ཕྱིར། /རྒྱུ་སྐར་ལམ་གྱི་པད་མ་བཞིན༎ sarvasāmarthyaśūnyatvāt tārāpathasarojavat

ta.sa.17ka/188; མཐོ་རིས་མཛེས་མའི་ལག་པད་ཀྱིས་གཏོར་བ། /མན་ད་ར་བའི་འཕྲེང་རྒྱས་མཛེས་པ་དེ༎ dyusundarīpāṇisarojamuktamandāramālākalitaścakāśe

a.ka.193ka/22.13; saroruham — རྒྱ་ཆེ་དྲི་བཟང་བསིལ་བའི་པད་མའི་སྙིང་པོར་གནས༎ vipulasugandhiśītalasaroruhagarbhagatāḥ bo.a.21kha/7.44; paṅkajam — པད་མ་རབ་ཏུ་རྒྱས་པའི་མཚོ་འགྲམ་ན༎ toyeṣu (* tīreṣu) conmīlitapaṅkajeṣu jā.mā.104ka/190; ནམ་མཁའི་པདྨོ་ལ་སོགས་པ nabhaḥpaṅkajādiṣu vā.ṭī.69kha/24; ambujam—ཇི་ལྟར་མདོག་ངན་པད་མའི་ཁོང་གནས་པ། /མཚན་སྟོང་གྱིས་འབར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི༎ yathā vivarṇāmbujagarbhaveṣṭitaṃ tathāgataṃ dīptasahasralakṣaṇam

ra.vi.106kha/60; སྔོན་གྱི་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་ཞབས་པད་དག་དང་མཛའ་བ་ལས། /དག་པའི་རྡོ་བའི་གཞི་ལྡན་ནགས་ཚལ་རྒྱུ་ཞིང་བསྟེན་པར་མཛད༎ bheje vanāni viharannatha pūrvabuddhapādāmbujapraṇayapūtaśilātalāni

a.ka.44kha/56. 25; abjam — ནམ་མཁའི་པད་མ་ལ་སོགས་པ་གང་ལ་རྒྱུ་མེད་པ yasya tu viyadabjādernāsti kāraṇam ta.pa.158ka/39; ནམ་མཁའི་པདྨོ་བཞིན་ནོ༎ yathā viyadabjam ta.pa.113ka/677; ambhojam — ནམ་མཁའ་ཡི་ནི་པད་མ་བཞིན༎ gaganāmbhojavat ta.sa.5ka/69; དེ… འདར་བཅས་ལག་པའི་ཡལ་འདབ་ཀྱིས། /དེ་ལག་པད་ལ་རེག་བྱེད་ཅིང་༎ sā… spṛśantī tatkarāmbhojaṃ sakampakarapallavā

a.ka.262ka/31.31; jalajam — བཞིན་མདོག་པད་མ་ཟླ་བ་ལྟར། /རྣམ་དག་འོད་ལྡན་བལྟ་ན་སྡུག༎ jalajenduviśuddhābhaṃ vadanaṃ kāntadarśanam

a.śa.145ka/134; jalaruham —

ཇི་ལྟར་མི་སྡུག་པད་མ་ཟུམ་ལ yadvat syādvijugupsitaṃ jalaruhaṃ sammiñjitam ra.vi.106kha/60; ambhoruham — མཚོ་དང་རྫིང་བུ་པད་མས་བརྒྱན་པ་དག༎ sarāṃsi cāmbhoruhabhūṣaṇāni bo. a.3kha/2.4; ནམ་མཁའི་པད་མ gaganāmbhoruham ta.pa.149kha/25; amburuham — སྨྱུག་མའི་སྦུབས་དང་པད་མ་དག་ལ་གནས་འཆའ་བ༎ vaṃśāntarāmburuhamadhyakṛtādhivāsaḥ vi.va.215ka/1.91; kuśeśayam — དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན་ནམ་མཁའི་པདྨ་ལ་སོགས་པ་ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་ནུས་པར་རྣམ་པར་མི་འཇོག anyathā hyākāśakuśeśayāderapi sāmarthyaṃ kiṃ na vyavasthāpyeta ta.pa.236kha/188; འདི་ལྟར་ནམ་མཁའི་པདྨ་ལ་བྱས་པ་དང་འཇིག་པ་ཉིད་བཀག་ན་ཡང་དངོས་པོར་གྱུར་པའི་རྟག་པ་ཉིད་མ་གྲུབ་པ yathā hi ākāśakuśeśayasya kṛtakatvavināśitvaniṣedhe'pi na vastubhūtanityatvasiddhiḥ ta.pa.174kha/807; kokanadam — ནམ་མཁའི་པད་མ་ལ་སོགས་བཞིན༎ nabhaḥkokanadādivat

ta.sa.14ka/160; tāmarasam — ནམ་མཁའི་པད་མ་ལ་སོགས་བཞིན༎ vyomatāmarasādivat ta.sa.67ka/628; puṣkaram —

གང་ཞིག་ལྷག་པར་གུས་པ་རབ་རྒྱས་པས། /བླ་མའི་ཞབས་ཀྱི་པད་མ་ཟུང་མི་བསྟེན༎ sevitaṃ prasabhabhaktinirbharaiḥ pādapuṣkarayugaṃ gurorna yaiḥ

a.ka.242kha/92.5; śatapatram ma.vyu.6143 (87kha) 2. nalinī, kamalalatā—སྟོན་ཀའི་པདྨ śarannalinyaḥ jā.mā.106kha/194; padminī — པདྨའི་ལོ་མ་ཆེན་པོ་ལ mahatsu padminīparṇeṣu jā.mā.63kha/115 3. padmaḥ, aṣṭasu maṅgalyacihneṣu ekam mi.ko.8kha 4. padmam, saṃkhyāviśeṣaḥ mi.ko.20ka ;

pā. 1. padmam

i. = རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པའི་སྟོང་པ་ཉིད sarvākāraśūnyatā — ཨེ་ཡིག་དང་གསང་བ་དང་པདྨ་དང་ཆོས་འབྱུང་དང་ནམ་མཁའི་ཁམས་དང…གསང་བའི་མིང་རྣམས་ཀྱི་ནང་ནས་ཨེ་ཡིག་གཅིག་པུ་གཙོ་བོའི་མིང་མ་ཡིན་ཏེ། ཐམས་ཅད་ཀྱིས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་གོ་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ༎ ekārarahasyapadmadharmodayakhadhātu…guhyasaṃjñānāṃ madhye naikā ekārasaṃjñā pradhānā, sarvāsāṃ sarvākāraśūnyatāpratipādakatvāt vi.pra.135kha/1, pṛ.34; ནམ་མཁའི་ཁམས་ནི་པད་མ་ལ༎ khadhātāviti padmeṣu he.ta.9kha/28

ii. kulabhedaḥ — རྡོ་རྗེ་པད་མ་དེ་བཞིན་ལས། /དེ་བཞིན་གཤེགས་དང་རིན་ཆེན་ཉིད། /སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་དམ་པ་ཡི། /རིགས་ནི་རྣམ་པ་ལྔ་རུ་བརྗོད༎ vajraṃ padmaṃ tathā karma tathāgata ratnaiva ca

kulāni pañcavidhānyāhuruttamāni mahākṛpa

he.ta.6ka/16

iii. = སྐྱེ་གནས yoniḥ — པདྨ་ཞེས་པ་སྐྱེ་གནས་དང padmairyonibhiḥ vi.pra.167kha/3.153; དམ་ཚིག་འདུས་པ་ལ་གནས་ནི་ཐམས་ཅད་དུ་བུད་མེད་ཀྱི་པདྨའོ༎ samayamelāpake pīṭhaṃ sarvatra strīpadmaṃ bhavati vi.pra.171ka/3.166; kamalam — དེ་ལྟར་རྡོ་རྗེ་དང་བཅས་པའི། /ཤེས་རབ་པད་མ་བསྐྱོད་རྒྱུ་ལས༎ evaṃ sakuliśaṃ kamalaṃ prajñāyāḥ spandahetutaḥ

vi.pra.62kha/4.110 2. kamalam — དེའི་ཕྱིར་གསང་བའི་པདྨ་དང་གཙུག་ཏོར་གྱི་པདྨ་དང་ལྟེ་བའི་པདྨ་ལ་རྣམ་པར་དག་པའི་སྐུ་ལྷག་པའི་ལྷ་སྟེ ato guhyakamale uṣṇīṣakamale nābhikamale viśuddhakāyo'dhidevatā vi.pra.231ka/2. 27 3. padmaḥ, hastamudrāviśeṣaḥ — ལག་གཉིས་དེ་བཞིན་རྣམ་བཀོད་པ། /པད་མ་འདྲ་བར་ཡང་དག་བསྒྲེང་། /སོར་མོ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་བསྒྲུབས་པ། /ཕྱག་རྒྱ་པད་མ་ཞེས་བྱ་འོ༎ tadeva hastau vinyastau padmākārasamucchritau

prasāritāṅgulibhiḥ sarvaṃ mudrāṃ padma iti smṛtam

ma.mū.253kha/290;

nā. 1. padmaḥ

i. pratyekabuddhaḥ — འདི་ལྟ་སྟེ། སྤོས་ཀྱི་ངད་ལྡང་དང…པདྨ་དང…ནོར་ལྷ་དང་། དེ་དག་དང་གཞན་ཡང་རང་སངས་རྒྱས tadyathā—gandhamādanaḥ…padmaḥ…vasuśceti

etaiścānyaiśca pratyekabuddhama.mū.99ka/9

ii. nāgarājaḥ — ཀླུའི་རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ…འདི་ལྟ་སྟེ། དགའ་བོ་དང…པདྨ་དང་པདྨ་ཆེན་པོ mahānāgarājānaḥ… tadyathā — nandaḥ… padmaḥ mahāpadmaḥ ma.mū.103ka/12; ལྟོས་འགྲོ་ཆེན་པོ…/མཐའ་ཡས་འཇོག་པོ་དེ་བཞིན་དུ། /སྟོབས་ཀྱི་རྒྱུ་དང་རིགས་ལྡན་དང་། /ནོར་རྒྱས་བུ་དང་དུང་སྐྱོང་དང་། /པད་མ་ཆུ་བདག་དེ་བཞིན་དུ༎ mahoragam

anantaṃ takṣakaṃ caiva karkoṭaṃ kulikaṃ tathā

vāsukiṃ śaṅkhapālaṃ ca padmaṃ vai vāruṇaṃ tathā

sa.du. 119kha/204; ཆུ་སྐྱེས་ཀྱི་ཤར་གྱི་འདབ་མ་ལ་སྟོབས་ཀྱི་རྒྱུ་དང་མེར་པདྨ་དང abjapūrvapatre karkoṭaḥ, agnau padmaḥ vi.pra.73ka/4.136

iii. kāśirājaḥ — འདས་པའི་དུས་ན…ཀ་ཤིའི་རྒྱལ་པོ་པདྨ་ཞེས་བྱ་བར་གྱུར་ཏེ atīte'dhvani padmo nāma kāśirājo babhūva bo.pa.67kha/34; padmakaḥ — དགེ་སློང་དག་སྔོན་བྱུང་བ་འདས་པའི་དུས་ན་གྲོང་ཁྱེར་ཝཱ་རཱ་ཎ་སཱི་ན་རྒྱལ་པོ་པད་མ་ཞེས་བྱ་བ་རྒྱལ་པོ་བྱེད་དེ bhūtapūrvaṃ bhikṣavo'tīte'dhvani vārāṇasyāṃ nagaryāṃ padmako nāma rājā rājyaṃ kārayati a.śa.87kha/78; འདིར་ཡུལ་ཀ་ཤིའི་རྒྱལ་པོ་པདྨའི་སྐྱེས་པའི་རབས་སུ་བསྟན་པ atra kāśirājapadmakajātakamupaneyam bo.pa. 67kha/34 ཨིབ༹ kuberasya nidhiḥ — སྒོ་ཡི་མཐའ་དེར་ཉེ་བ་དག་ན་དུང་དང་པད་མའི་གཟུགས་བྲིས་མཐོང་བར་བྱས་པ་ན༎ dvāropānte likhitavapuṣau śaṅkhapadmau ca dṛṣṭvā me.dū.348ka/2.19 2. padmā

i. patradevī/yoginī — གཞོན་ནུ་མའི་མདུན་གྱི་འདབ་མ་ལ་སོགས་པ་ལ་པདྨ་དང་ལུས་མེད་མ་དང་གཞོན་ནུ་མ་དང་རི་དྭགས་བདག་པོས་འགྲོ་མ་དང་རིན་ཆེན་ཕྲེང་བ་མ་དང་མིག་བཟང་མ་དང་རུལ་མ་དང་བཟང་མོ་སྟེ kaumāryāḥ pūrvapatrādau padmā, anaṅgā, kumārī, mṛgapatigamanā, ratnamālā, sunetrā, klīnā, bhadrā vi. pra.41kha/4.31; མདུན་དུ་པདྨའི་ཀྵ-ཨིའོ༎ agrataḥ kṣṛ padmāyāḥ vi.pra.132ka/3.64

ii. brāhmaṇī — དེ་ནས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བྲམ་ཟེ་པད་མའི་གནས་སུ་སོང་བ་དང tato bodhisattvaḥ padmāyā brāhmaṇyā āśramaṃ gacchati sma la.vi.117ka/174 3. kamalaḥ

i. vidyārājaḥ — རིག་པའི་རྒྱལ་པོ་པདྨའི་རིགས་ཀྱང་འདི་ལྟ་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཕྱག་བཅུ་གཉིས་པ་དང…པདྨ་དང abjakule ca vidyārājñaḥ, tadyathā—bhagavān dvādaśabhujaḥ…kamalaḥ ma.mū.96ka/7

ii. gṛhapatiḥ— མཉན་དུ་ཡོད་པ་དག་ཏུ་སྔོན། /ཁྱིམ་བདག་པད་མ་ཞེས་པའི་བུ། /ངང་པ་ཞེས་བྱ་བཅོམ་ལྡན་གྱིས། /འབད་པས་དགྲ་བཅོམ་གནས་ལ་ནི།… བཟུང śrāvastyāṃ kamalākhyasya putraṃ gṛhapateḥ purā

haṃsābhidhaṃ bhagavatā yatnenārhatpade dhṛtam

a.ka.279ka/104.2 4. padmāṅkaḥ, ārāmikaḥ — གང་པོ་བཟང་དང་གྲགས་ལྡན་མ།…པད་མ་དང་། /པཉྩ་ལ་དང་བདུག་པ་དང་༎ pūrṇabhadro yaśomatī…padmāṅkaḥ pañcālo dhūpa eva ca

a.śa.1ka/1 5. padumaḥ, narakaḥ — དེ་ལྟར་སྔོན་འདོད་པ་ཉམས་སུ་བླངས་པ་དྲན་པས་པད་མ་ཞེས་བྱ་བའི་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་གསུངས་ཏེ evaṃ paurāṇakāmāsvādanasmaraṇāt padumo nāma narakaḥ paṭhyate śi.sa.47kha/45; dra. པདྨ་ལྟར་གས་པ། 6. padmam, caityam — ལྷོ་ཕྱོགས་ལོགས་ཀྱི་ཕྱོགས་ཆ་ན། /པད་མ་ཞེས་བྱའི་མཆོད་རྟེན་ཡོད༎ dakṣiṇe'smin diśo bhāge padmanāmena cetikam la.vi.186ka/283;

u.pa. padmaḥ — སྐྱེས་བུ་དམ་པ…སྐྱེས་བུ་པདྨོ…སྐྱེས་བུ་གདུལ་བྱའི་ཁ་ལོ་སྒྱུར་བ་དག་གིས satpuruṣaiḥ…puruṣapadmaiḥ…puruṣadamyasārathibhiḥ a.sā.294ka/166; སྐྱེས་བུ་པད་མ་ཁྱོད་ཕྱག་འཚལ། /སྲིད་གསུམ་འདམ་ནི་རྣམ་དག་བྱེད༎ namaste puruṣapadma tribhavapaṅkaviśodhaka

ma.mū.91ka/3.

paryā.— ཆུ་སྐྱེས abjam, ambujam, ambhojam, jalajam, ambhoruham; འདམ་སྐྱེས paṅkajam, paṅkeruham; མཚོ་སྐྱེས sarojam, saroruham; འདབ་བརྒྱ śatapatram

Hopkins' Translations: lotus [specifically nelumbium speciosum or nymphaea alba]; ruby
Sanskrit: padma
transliteration of the Sanskrit word, padma

Hopkins' Translations: lotus [transliteration of the Sanskrit word, padma]
Others' Translations: {C}pink lotus specifically nelumbium speciosum or nymphaea alba
Sanskrit: {C}padma

In architecture, a horizontal woodwork section above the beam with a lotus design. See Tucci, Tibetan Folk Songs, fig. 3. padma ni bsgyur na chu steng 'phyo dang utpa la ni steng 'thung zhes par mngon brjod kyi 'grel pa sogs su byung bas so. Eimer, Dbyangs 56. lotus. JD 162. See khyi. (rtsa) padma means peony. LW.