= lto 'gro, mche dug can, mig thos, zhe sdang, klu'i sha, 'khyog 'gro, rlung zan, khung nyal. JD 253. SS 499.2. Snake skin, see Clifford, list.

1) serpent, viper, [poisonous] snake; 2) 8 *, join [heaven and earth] ??

Hopkins' Translations: snake

serpent, snake, viper, 1 of 12 dus tshod

join [heaven and earth]; snake, serpent, viper

snake/ serpent

[2034] ... 1༽ སེམས་ཅན་སྦྲུལ། ... གྲིབ་བསིལ་ནང་དུ་སྦྲུལ་འཁྱིལ་ནས་བསྡད་པ། ... སྦལ་པས་ང་སྦོམ། སྦྲུལ་གྱིས་ང་རིང། ... མིང་གི་རྣམ་གྲངས་ལ་ཀུན་འགྲོ་དང། རྐང་སྦས། ཁུང་དུ་ཉལ། འཁོར་ལོ་ཅན། འཁྱིལ་པ། འཁྱོག་འགྲོ། གྱ་གུར་འགྲོ། ངན་པའི་ཟས་ཅན། ལྕེ་གཉིས་པ། ཉལ་བྱེད། གཉིད་མི་སད། ལྟོ་འགྲོ། ལྟོ་འཕྱེ། ཐིག་ལེའི་སྣ། དུག་གི་མཚོན་ཆ་ཅན། དུག་འཛིན། གདེངས་ཀ་ཆེན་པོ། འཕེལ་ཀ་ཅན། བ་ལང་སྣ། བྲང་འགྲོ། མིག་གིས་ཐོས། གཟར་བུ་མགོ། རླུང་ཟས་ཅན། ལག་འགྲོ། ལོགས་རིང། ས་ལ་འཕྱེ་བཅས་སོ། 2༽ ལོ་འཁོར་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་ཡ་གྱལ་ཞིག་... མེ་སྦྲུལ། ... 3༽ ཀླུ་ཆེན་བརྒྱད་དུ་ཕྱེ་བའི་ལྟོ་འགྲོ་སྟེ་སྦྲུལ་ལ་བརྒྱད་ཡོད་པས་གྲངས་བརྒྱད་མཚོན། ...

(１) སེམས་ཅན་སྦྲུལ། གྲིབ་བསིལ་ནང་དུ་སྦྲུལ་འཁྱིལ་ནས་བསྡད་པ། སྦལ་པས་ང་སྦོམ། སྦྲུལ་གྱིས་ང་རིང་། མིང་གི་རྣམ་གྲངས་ལ་ཀུན་འགྲོ་དང་། རྐང་སྦས། ཁུང་དུ་ཉལ། འཁོར་ཨ་ཅན། འཁྱིལ་པ། འཁྱོག་འགྲོ། གྱ་གྱུར་འགྲོ། ངན་པའི་ཟས་ཅན། ལྕེ་གཉིས་པ། ཉལ་བྱེད། གཉིད་མི་སད། ལྟོ་འགྲོ། ལྟོ་འཕྱེ། ཐིག་ལེའི་སྣ། དུག་གི་མཚོན་ཆ་ཅན། དུག་འཛིན། གདེངས་ཀ་ཆེན་པོ། འཕེལ་ཀ་ཅན། བ་ལང་སྣ། བྲང་འགྲོ མིག་གིས་ཐོས། གཟར་བུ་མགོ རླུང་ཟས་ཅན། ལག་འགྲོ ལོགས་རིང་། ས་ལ་འཕྱེ་བཅས་སོ། ། (2) ལོ་འཁོར་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་ཡ་གྱལ་ཞིག མེ་སྦྲུལ། (3)ཀླུ་ཆེན་བརྒྱད་དུ་ཕྱེ་བའི་ལྟོ་འགྲོ་སྟེ་སྦྲུལ་ལ་བརྒྱད་ཡོད་པས་གྲངས་བརྒྱད་མཚོན།

༡ སྲོག་ཆགས་ལྟོ་འགྲོའི་རིགས་ཤིག་སྟེ། ལུས་ཕྲ་ལ་རིང་ཞིང་ཁྲབ་རིས་ཅན། རྐང་ལག་མེད་པ། རིགས་ཤིན་ཏུ་མང་བ། སྦལ་བ་སོགས་དུད་འགྲོ་ཆུང་ངུའི་རིགས་བཟུང་ནས་ཟ་བ་དེའི་མིང་།

༢ ལོ་འཁོར་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་ནང་གི་དྲུག་པའི་མིང་།

saṃ. 1. sarpaḥ, jantuviśeṣaḥ — དོན་དམ་པ་ན་སྦྲུལ་ནི་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་པའི་ཡུལ་མ་ཡིན་ཏེ na paramārthataḥ sarpaḥ parihāraviṣayaḥ pra.a.128ka/137; āśīviṣaḥ — སྦྲུལ་ཞིག་མཐོང་ངོ་། /མཐོང་ནས་ཀྱང་སྨྲས་པ། ཀྱེ་མའོ་སྦྲུལ་གནག paśyatyāśīviṣam

dṛṣṭvā cāha—bhoḥ kṛṣṇasarpa vi.va.215ka/1.91; ahiḥ — གལ་ཏེ་སྦྲུལ་བཟུང་ཡན་ལག་བཞིན། /སྡུག་བསྔལ་བསྒོམས་པས་སྤོང་འགྱུར་ན༎ duḥkhabhāvanayā syāccedahidaṣṭāṅgahānivat

pra.a.139kha/149; uragaḥ — ཁམས་ཀྱི་སྦྲུལ་གྱིས་ཀུན་ནས་འཁོར་བ་རྣམས་ལ་འཕགས་པའི་ལམ་གྱིས་འབྱུང་བ་བསྟན་པར་འདོད་ནའོ༎ dhātūragaparivṛtānāṃ (āryamārgeṇa) niḥsaraṇamākhyātukāmaḥ ga.vyū.308ka/395; pannagaḥ — ཐལ་བས་དཀར་བའི་གླང་པོ་དང་ནི་རླུང་དག་འཐུང་བའི་སྦྲུལ་རྣམས་དང་། /ནགས་ན་ཞེན་པའི་རི་དྭགས་རྣམས་དང་ཐང་ལ་ཉལ་བའི་གཟུངས་མོ་དང་༎ na bhūtidhavalairibhaiḥ pavanapāyibhiḥ pannagaiḥ vanavyasanibhirmṛgaiḥ salalakaiḥ sthalīśāyibhiḥ

a.ka.138kha/67. 50; phaṇī — གལ་ཏེ་ཐག་པ་ལ་སྦྲུལ་གྱི་བློར་འགྱུར་བའི་རྒྱུ་ནི་འདྲ་བ་དང་ཡུལ་ཐག་རིང་བ་ལ་སོགས་པ་ཡིན་ལ nanu phaṇibuddheḥ sādṛśyadūradeśatvādayo rajjvāṃ kāraṇāni pra.a.133kha/143; bhujaṅgaḥ — ཞེ་སྡང་སྦྲུལ་ནི་གདོན་པའི་ཕྱིར། /ནམ་མཁའ་ལྡིང་དང་འདྲ་བ་ལགས༎ vainateyāyate dveṣabhujaṅgoddharaṇaṃ prati

śa.bu.113ka/73; vyālaḥ — མེ་སྦྲུལ་དགྲ་དང་རྡོ་རྗེའི་མེས་ནི་སྲོག་དང་བྲལ་བ་ཙམ་བྱེད་དེ༎ kuryurjīvitaviprayogamanalavyālārivajrāgnayaḥ ra.vi.129ka/118; vyāḍaḥ ma.vyu.6962 (99kha) 2. = བརྒྱད ahiḥ, aṣṭa — དེ་བཞིན་དུ་སེང་གེ་ལ་སྦྲུལ་ཞེས་པ་བརྒྱད་དང་བཅུའོ༎ evaṃ siṃhe ahiścetyaṣṭa daśa ca vi.pra.179ka/1.34 3. gonasakaḥ, sarpaviśeṣaḥ—སྦྲུལ་དང་རྐང་བརྒྱ་པ་དང་གཅན་གཟན་རྣམས། /དེ་ཡི་གནས་དང་གནས་ན་རབ་ཏུ་འཁོད༎ deśeṣu deśeṣu vasanti tatra śatāpadī gonasakāśca vyālāḥ

sa.pu. 34ka/57 4. duṇḍubhaḥ, sarpaviśeṣaḥ — ཤི་བའི་སྦྲུལ་དང་ཕྲད་གྱུར་ན། /ཁྭ་ཡང་མཁའ་ལྡིང་ལྟ་བུར་སྤྱོད༎ mṛtaṃ duṇḍubhamāsādya kāko'pi garuḍāyate

bo.a.22ka/7.52 5. alagardaḥ, sarpaviśeṣaḥ — སྦྲུལ་ལ་རྐང་པ་གཉིས་ཀས་རྫི་བ་དང alagardaṃ vā padābhyāṃ samākrāmati abhi.sa. bhā.98ka/132;

nā. sarpaḥ, vidyārājaḥ—རིག་པ་མཆོག་དང…སྦྲུལ་དང…དེ་དག་དང་གཞན་ཡང་རིག་པའི་རྒྱལ་པོ་ཁྲོ་བོ་ཆེན་པོས vidyottamaḥ…sarpaḥ…etaiścānyaiśca vidyārājñairmahākrodhaiśca ma.mū.97kha/8;

pā. sarpaḥ, hastacihnaviśeṣaḥ — གྷ་སྨ་རཱི་ཡི་ག.ཡས་ན་སྦྲུལ། /g.ཡོན་པས་རྣལ་འབྱོར་ལྷུང་བཟེད་ཉིད༎ ghasmaryā dakṣiṇe sarpaḥ vāmena yogapātrikā

he.ta.24kha/80.

1 སེམས་ཅན་སྦྲུལ། གྲིབ་བསིལ་ནང་དུ་སྦྲུལ་འཁྱིལ་ནས་བསྡད་པ། སྦལ་པས་ང་སྦོམ། སྦྲུལ་གྱིས་ང་རིང༌། མིང་གི་རྣམ་གྲངས་ལ་ཀུན་འགྲོ་དང༌། རྐང་སྦས། ཁུང་དུ་ཉལ། འཁོར་ལོ་ཅན། འཁྱིལ་པ། འཁྱོག་འགྲོ། གྱ་གུར་འགྲོ། ངན་པའི་ཟས་ཅན། ལྕེ་གཉིས་པ། ཉལ་བྱེད། གཉིད་མི་སད། ལྟོ་འགྲོ། ལྟོ་འཕྱེ། ཐིག་ལེའི་སྣ། དུག་གི་མཚོན་ཆ་ཅན། དུག་འཛིན། གདེངས་ཀ་ཆེན་པོ། འཕེལ་ཀ་ཅན། བ་ལང་སྣ། བྲང་འགྲོ། མིག་གིས་ཐོས། གཟར་བུ་མགོ། རླུང་ཟས་ཅན། ལག་འགྲོ། ལོགས་རིང༌། ས་ལ་འཕྱེ་བཅས་སོ། 2 ལོ་འཁོར་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་ཡ་གྱལ་ཞིག མེ་སྦྲུལ། 3 ཀླུ་ཆེན་བརྒྱད་དུ་ཕྱེ་བའི་ལྟོ་འགྲོ་སྟེ་སྦྲུལ་ལ་བརྒྱད་ཡོད་པས་གྲངས་བརྒྱད་མཚོན།