[2734] ... 1༽ འབྱུང་བ་བཞིའི་ཡ་གྱལ་ཞིག་སྟེ། ཡང་ཞིང་གཡོ་བའི་མཚན་ཉིད་ཅན། ... དྲོད་རླུང། ... ཆར་རླུང། ... ཤར་རླུང། ... ལྷོ་རླུང། ... འཇམ་རླུང་གདོང་པར་རེག་པ། ... རེ་བ་རླུང་འཕྱར། ... དྲག་རླུང་ཚན་ཚན་དུ་ལངས་པ། ... དར་དམར་རླུང་འཕྱོ། ... ཤིང་སྡོང་ཆེན་པོ་རླུང་གིས་སྤྲུགས་པ། ... དར་ལྕོག་རླུང་བསྐྱོད། ... བྱ་སྒྲོ་རླུང་ཁྱེར། ... མིང་གི་རྣམ་གྲངས་ལ་ཀུན་འདུ་རྔ་དང། འགྲོ་བའི་ངང་ཚུལ། འགྲོ་བའི་སྲོག་རྟག་འགྲོ། དྲི་བཞོན། དྲི་ལེན། དྲིའི་ཤིང་རྟ། རྡུལ་གྱི་ཁ་ལོ་པ། ནམ་མཁའི་སྟོབས། ནམ་མཁའི་དབུགས། ནམ་མཁའི་སྲོག་གནས་མེད། མ་མོས་འཕེལ། གཡོ་བྱེད། རེག་ལྡན། བསིལ་བྱེད་བཅས་སོ། 2༽ འབྱུང་བ་རླུང་དང་ནམ་མཁའི་ཁམས་ལས་བྱུང་བའི་ལུས་ཀྱི་ཆ་ཤས་ཡོངས་ལ་ཟེར་ཞིང་ཁམས་ཀྱི་རང་བཞིན་དང་ཆོས་མཚུངས་པའི་མཚན་ཉིད་དྲུག་དང་ལྡན་པ། ཡུལ་ལུས་སྨད་ཀྱི་དཔྱི་སྐེད་ལ་གནས་ཤིང་རྣམ་པར་མ་གྱུར་ན་དབུགས་འབྱིན་རྔུབས་དང། ལས་ལ་བསྐྱོད་པ། ཤུགས་འབྱིན་པ། ཁྲག་ལ་སོགས་པའི་དྭངས་མ་རྣམས་རང་རང་གི་གནས་སུ་སྐྱེལ་བ། མིག་ལ་སོགས་པའི་དབང་པོ་གསལ་བ། སེམས་ཀྱི་བྱ་བ་རྗེས་སུ་འཛིན་པ་སོགས་ཀྱི་བྱ་བ་བྱེད་ཅིང་གཞན་དུ་རྣམ་པར་གྱུར་ན་སྲོག་རྩ་དཀར་ནག་གི་ཆར་གཏོགས་པའི་ནད་ཀུན་ཀྱང་འདི་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ། ... ཕོ་རླུང། ... སྙིང་རླུང། ... འོག་རླུང། ... ཁྲག་རླུང། ... 3༽ རྩ་ཐིག་རླུང་གསུམ་གྱི་ཟླས་ཕྱེ་བའི་རླུང་སྟེ། ལུས་ཀྱི་རྩ་ཐམས་ཅད་དུ་ཁྱབ་པའི་འབྱུང་ལྔའི་རང་བཞིན་ཅན། མི་ཤིགས་པ། ཆ་ཤས་ཀུན་ཚང་བ། དེ་ཉིད་གཡོ་བའི་ཆ་ནས་རླུང་ཞེས་བྱའོ། ... རླུང་བསྒོམས་ནས་ནད་གཞིར་གསོ་བཅོས་བྱེད་པ། ... 4༽ འཚིག་པ་དང། ཁྲོ་བ། ... རླུང་ལངས་པོ། ...

(１) འབྱུང་བ་བཞིའི་ཡ་གྱལ་ཞིག་སྟེ། ཡང་ཞིང་གཡོ་བའི་མཚན་ཉིད་ཅན། དྲོད་རླུང་། ཆར་རླུང་། ཤར་རླུང་། ལྷོ་རླུང་། འཇམ་རླུང་གདོང་པར་རེག་པ། རེ་བ་རླུང་འཕྱར། དྲག་རླུང་ཚན་ཚན་དུ་ལངས་པ། དར་དམར་རླུང་འཕྱོ། ཤིང་སྡོང་ཆེན་པོ་རླུང་གིས་སྤྲུགས་པ། དར་ལྕོག་རླུང་བསྐྱོད། བྱ་སྒྲོ་རླུང་ཁྱེར། མིང་གི་རྣམ་གྲངས་ལ་ཀུན་འདུ་རྔ་དང་། འགྲོ་བའི་ངང་ཚུལ། འགྲོ་བའི་སྲོག་རྟག་འགྲོ དྲི་བཞོན། དྲི་ལེན། དྲིའི་ཤིང་རྟ། རྡུལ་གྱི་ཁ་ལོ་པ། ནམ་མཁའི་སྟོབས། ནམ་མཁའི་དབུགས། ནམ་མཁའི་སྲོག གནས་མེད། མ་མོས་འཕེལ། གཡོ་བྱེད། རེག་ལྡན། བསིལ་བྱེད་བཅས་སོ། ། (２) འབྱུང་བ་རླུང་དང་ནམ་མཁའི་ཁམས་ལས་བྱུང་བའི་ལུས་ཀྱི་ཆ་ཤས་ཡོངས་ལ་ཟེར་ཞིང་ཁམས་ཀྱི་རང་བཞིན་དང་ཆོས་མཚུངས་པའི་མཚན་ཉིད་དྲུག་དང་ལྡན་པ། ཡུལ་ལུས་སྨད་ཀྱི་དཔྱི་སྐེད་ལ་གནས་ཤིང་རྣམ་པར་མ་གྱུར་ན་དབུགས་འབྱིན་རྔུབས་དང་། ལས་ལ་བསྐྱོད་པ། ཤུགས་འབྱིན་པ། ཁྲག་ལ་སོགས་པའི་དྭངས་མ་རྣམས་རང་རང་གི་གནས་སུ་སྐྱེལ་བ། མིག་ལ་སོགས་པའི་དབང་པོ་གསལ་བ། སེམས་ཀྱི་བྱ་བ་རྗེས་སུ་འཛིན་པ་སོགས་ཀྱི་བྱ་བ་བྱེད་ཅིང་གཞན་དུ་རྣམ་པར་གྱུར་ན་སྲོག་རྩ་དཀར་ནག་གི་ཆར་གཏོགས་པའི་ནད་ཀུན་ཀྱང་འདི་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ། །ཕོ་རླུང་། སྙིང་རླུང་། འོག་རླུང་། ཁྲག་རླུང་། (3) རྩ་ཐིག་རླུང་གསུམ་གྱི་ཟླས་ཕྱེ་བའི་རླུང་སྟེ། ལུས་ཀྱི་རྩ་ཐམས་ཅད་དུ་ཁྱབ་པའི་འབྱུང་ལྔའི་རང་བཞིན་ཅན། མི་ཤིགས་པ། ཆ་ཤས་ཀུན་ཚང་བ། དེ་ཉིད་གཡོ་བའི་ཆ་ནས་རླུང་ཞེས་བྱའོ། །རླུང་བསྒོམས་ནས་ནད་གཞིར་གསོ་བཅོས་བྱེད་པ། (4) འཚིག་པ་དང་། ཁྲོ་བ། རླུང་ལངས་པོ།

༡ ས་ངོས་ལ་ཉེ་བར་གཡོ་འགུལ་བྱེད་པའི་མཁའ་དབུགས་ཀྱི་མིང་སྟེ། བྱང་རླུང་། རླུང་འཚུབ་ཅེས་པ་ལྟ་བུ།

༢ བོད་ཀྱི་གསོ་བ་རིག་པར་བཤད་པའི་རླུང་ནི་གཙོ་བོར་ལུས་ཕུང་ལ་ཁྱབ་པའི་རླུང་ཁམས་ཡིན་ཞིང་། དེ་ཡང་དོན་ལྔ་སྣོད་དྲུག་དང་དབང་བོ་ལྔའི་ནུས་པ་ཐམས་ཅད་རླུང་ལ་བརྟེན་པར་འདོད། དཔེར་ན། རླུང་ནད། སྙིང་རླུང་། སྲོག་རླུང་། མགོ་རླུང་ཞེས་པ་སོགས་ལྟ་བུ།

༣ བོད་ཀྱི་རུས་ཤིག

ཡང་ཞིང་གཡོ་བ། རླུང་དང་རླུང་གི་ཁམས་དོན་གཅིག

1 འབྱུང་བ་བཞིའི་ཡ་གྱལ་ཞིག་ཡང་ཞིང་གཡོ་བའི་མཚན་ཉིད་ཅན། དྲོད་རླུང༌། ཆར་རླུང༌། ཤར་རླུང༌། ལྷོ་རླུང༌། འཇམ་རླུང་གདོང་པར་རེག་པ། རེ་བ་རླུང་འཕྱར། དྲག་རླུང་ཚན་ཚན་དུ་ལངས་པ། དར་དམར་རླུང་འཕྱོ། ཤིང་སྡོང་ཆེན་པོ་རླུང་གིས་སྤྲུགས་པ། དར་ལྕོག་རླུང་བསྐྱོད། བྱ་སྒྲོ་རླུང་ཁྱེར། མིང་གི་རྣམ་གྲངས་ལ་ཀུན་འདུ་རྔ་དང༌། འགྲོ་བའི་ངང་ཚུལ། འགྲོ་བའི་སྲོག་རྟག་འགྲོ། དྲི་བཞོན། དྲི་ལེན། དྲིའི་ཤིང་རྟ། རྡུལ་གྱི་ཁ་ལོ་པ། ནམ་མཁའི་སྟོབས། ནམ་མཁའི་དབུགས། ནམ་མཁའི་སྲོག་གནས་མེད། མ་མོས་འཕེལ། གཡོ་བྱེད། རེག་ལྡན། བསིལ་བྱེད་བཅས་སོ། 2 འབྱུང་བ་རླུང་དང་ནམ་མཁའི་ཁམས་ལས་བྱུང་བའི་ལུས་ཀྱི་ཆ་ཤས་ཡོངས་ལ་ཟེར་ཞིང་ཁམས་ཀྱི་རང་བཞིན་དང་ཆོས་མཚུངས་པའི་མཚན་ཉིད་དྲུག་དང་ལྡན་པ། ཡུལ་ལུས་སྨད་ཀྱི་དཔྱི་སྐེད་ལ་གནས་ཤིང་རྣམ་པར་མ་གྱུར་ན་དབུགས་འབྱིན་རྔུབས་དང༌། ལས་ལ་བསྐྱོད་པ། ཤུགས་འབྱིན་པ། ཁྲག་ལ་སོགས་པའི་དྭངས་མ་རྣམས་རང་རང་གི་གནས་སུ་སྐྱེལ་བ། མིག་ལ་སོགས་པའི་དབང་པོ་གསལ་བ། སེམས་ཀྱི་བྱ་བ་རྗེས་སུ་འཛིན་པ་སོགས་ཀྱི་བྱ་བ་བྱེད་ཅིང་གཞན་དུ་རྣམ་པར་གྱུར་ན་སྲོག་རྩ་དཀར་ནག་གི་ཆར་གཏོགས་པའི་ནད་ཀུན་ཀྱང་འདི་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ། ཕོ་རླུང༌། སྙིང་རླུང༌། འོག་རླུང༌། ཁྲག་རླུང༌། 3 རྩ་ཐིག་རླུང་གསུམ་གྱི་ཟླས་ཕྱེ་བའི་རླུང་ལུས་ཀྱི་རྩ་ཐམས་ཅད་དུ་ཁྱབ་པའི་འབྱུང་ལྔའི་རང་བཞིན་ཅན། མི་ཤིགས་པ། ཆ་ཤས་ཀུན་ཚང་བ། དེ་ཉིད་གཡོ་བའི་ཆ་ནས་རླུང་ཞེས་བྱའོ། རླུང་བསྒོམས་ནས་ནད་གཞིར་གསོ་བཅོས་བྱེད་པ། 4 འཚིག་པ་དང༌། ཁྲོ་བ། རླུང་ལངས་པོ།

saṃ. anilaḥ — ཁུ་བྱུག་ཅ་ཅོར་སྒྲོག་བྱེད་ཅིང་། /མ་ལ་ཡ་རླུང་བདག་ལ་འོང་༎ kokilālāpavācālo māmeti malayānilaḥ

kā.ā.320ka/1.48; a.ko.132ka/1.1.63; anityanena anilaḥ

ana prāṇane a.vi.1.1.63; pavanaḥ — དེ་དང་རྣམ་པར་འགལ་བའི་ཆོས་ནི་དེའི་གནོད་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། རླུང་ལ་དྲོ་བ་དང་སྣུམ་པ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ༎ tadākāravirodhī hi dharmastasya bādhakaḥ

pavanasyeva snigdhatauṣṇyādayaḥ pra.a.102ka/110; vātaḥ — ཚ་བ་དང་རླུང་དང་ཆར་པའི་གནོད་པས་མ་རེག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར gharmavātavarṣopadraveṇāspṛṣṭyai vi.sū.72ka/89; mārutaḥ — ལྗོན་པ་རེངས་པ་རླུང་གིས་སྒྱེལ། /རབ་ཏུ་དུད་པ་སྲུང་བར་བྱེད༎ drumaṃ pātayati stabdhaṃ namraṃ rakṣati mārutaḥ

a.ka.237ka/27.27; samīraḥ — ཆུ་ཀླུང་དག་ནི་རྣམ་པར་དུད་ཅིང་མགྱོགས་པ་བཏང་ནས་བགྲོད༎རླུང ཡང་འཕྲལ་ལ་རབ་ཏུ་ག.ཡོ་ཞིང་བགྲོད་མ་ཡིན༎ vegaṃ vihāya vinatāḥ saritaḥ prayānti vānti prasahya caturaṃ na tathā samīrāḥ

a.ka.184kha/80.46; samīraṇaḥ — ཤུགས་རིང་རིང་ཞིང་དྲོ་བའི་རླུང་དག་གིས༎མི བཟད་གདུང་བ་གསལ་བྱས་དེ་ལ་སྨྲས༎ tamūcire sūcitatīvratāpāḥ dīrghoṣṇaniśvāsasamīraṇena

a.ka.32ka/3.150; prabhañjanaḥ — སྨིན་དྲུག་འཆར་བའི་རྒྱུར་གྱུར་པ༎རླུང གི་ཁྱད་པར་གང་ཡིན་པའི༎ཚོགས པ་ཡིན་པས་དེ་དག་ནི། /སྣར་མ་ཉེ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ༎ prabhañjanaviśeṣaśca kṛttikodayakāraṇam

yaḥ sa eva hi santatyā rohiṇyāsattikāraṇam

ta.sa.52kha/510; mātariśvā — ཁྱོ་བྲལ་འདོད་ལྡན་མ་ཡི་མི་མཐུན་ཕྱོགས། /ལྷོ་ཕྱོགས་རླུང་ནི་ཡང་ཡང་རབ་ཏུ་ལྡང་༎ adakṣiṇaḥ proṣitakāminīnāṃ vavau muhurdakṣiṇamātariśvā

a.ka.294kha/108.30; āśugaḥ — ཨཱ་ཤུ་ག་ནི་མདའ་དང་རླུང་༎ śrī.ko.173kha; sṛkaḥ — སར-ཨི་ཀ་རླུང་དང་ཨུཏྤ་ལ་མདའ༎ śrī.ko.165ka; sṛdākuḥ — སར-ཨི་དཱ་ཀུ་ནི … རླུང śrī.ko.169kha; kaḥ — ཀཿ་ནི་ཚངས་པ་རླུང་ཉི་མ༎ śrī.ko.164;

pā. 1. vāyuḥ

i. mahābhūtaviśeṣaḥ — སྩོགས་པའི་སྒྲས་ཆུ་དང་མེ་དང་རླུང་བཟུང་སྟེ། འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞི་པོ་དག་གོ༎ ādiśabdādāpastejo vāyuriti catvāri mahābhūtāni bo.pa.72kha/41

ii. (vai.da.) dravyapadārthabhedaḥ — རྣམ་པ་དགུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། མདོ་ལས་ས་དང་ཆུ་དང་མེ་དང་རླུང་དང་ནམ་མཁའ་དང་དུས་དང་ཕྱོགས་དང་བདག་དང་ཡིད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་རྫས་དག་ཡིན་ཞེས་བྱའོ༎ navadheti ‘pṛthivyāpastejovāyurākāśaṃ kālo digātmā manaḥ’ iti sūtrāt ta.pa.257kha/231 2. vātaḥ

i. doṣaviśeṣaḥ — འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་མ་མཉམ་པས་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། རླུང་དང་མཁྲིས་པ་དང་བད་ཀན་དག་འཁྲུགས་པར་གྱུར་པའོ༎ kathaṃ mahābhūtavaiṣamyeṇa? vātapittaśleṣmāṇaḥ prakopamāpadyante abhi.bhā.196kha/666

ii. = རླུང་ནད vyādhiviśeṣaḥ mi.ko.52ka 3. vātulā, caryāviśeṣaḥ — ཡང་ན་རླུང་ཞེས་བྱ་བ་ཡི། /སྤྱོད་པ་བདེ་ཞིང་དགའ་བར་སྤྱད༎ athavā vātulāṃ nāma caryāṃ kartuṃ sukhotsahaḥ

sa.u.190kha/21.13;

nā. 1. = རླུང་ལྷ vāyuḥ, devaḥ — བརྒྱ་བྱིན་རླུང་དང་ཆུ་སོགས་ལྷ་རྣམས་དང་། /ཐུབ་མཆོག་རྣམས་ཀྱང་གང་སླད་རྣམ་འགྱུར་དུ༎འགྱུར བའི་དྲན་བདེ་རྩྭ་ལྟར་གཅོད་པའི་གནས༎ śakravāyuvaruṇādayaḥ surā vikriyāṃ munivarāśca yatkṛte

yānti tatsmarasukhaṃ tṛṇāyate yasya a.ka.83ka/63.1; marut — ཟླ་བ་ཉི་མ་རླུང་ས་མཁའ། /སྦྱིན་སྲེག་བྱེད་དང་མེ་དང་ཆུ། /ཞེས་པའི་གཟུགས་རྣམས་རབ་འདས་ནས། /ལྷ་ཁྱོད་ལྟ་བར་ངེད་ཀྱིས་ཅི༎ somaḥ sūryo marudbhūmirvyoma hotā'nalo jalam

iti rūpāṇyatikramya tvāṃ draṣṭuṃ deva ke vayam

kā.ā.331ka/2.275 2. anilaḥ, gaṇadevatā — ཉི་མ་སྣ་ཚོགས་ནོར་ལྷ་དང་༎དགའ ལྡན་དང་ནི་འོད་གསལ་རླུང་། … /དེ་རྣམས་ཚོགས་པའི་ལྷ་རྣམས་སོ༎ ādityaviśvavasavastuṣitābhāsvarānilāḥ

…gaṇadevatāḥ

a.ko.127kha/1.1.10; yaiḥ ananti sañcarante prāṇinaḥ te anilāḥ

ana prāṇane

ilāyāṃ na carantīti vā

te ekonapañcāśat a.vi.1.1.10.

རླུང་གི vāyavyam — འགྲོ་ལ་རྒྱལ་སླད་ཉ་ཡི་རྒྱལ་མཚན་གྱིས། /རླུང་གི་མཚོན་ནི་འཕྲལ་ལ་རབ་སྦྱར་བཞིན༎ jagajjayāyeva jhaṣadhvajena vāyavyamastraṃ sahasā prayuktam

a.ka.294kha/108.30.

Hopkins' Translations: wind; wind (element - vāyu); wind (vital energy - prāṇa)
Others' Translations: {C}air
Sanskrit: {LCh,MSA}vāyu; {LCh}prāṇa; {LCh}vāta; {C}samīraṇa
མཚན་ཉིད། ཡང་ཞིང་གཡོ་བ། 
light and moving
Comment: This is one of the four great elements ('byung bar gyur pa'i reg bya, tangible objects which are elements): earth (sa), water (chu), fire (me), and wind (rlung). In the Buddhist medical system, wind is one of the three problematics (nyes pa; dośa), often mistranslated as humours, but the humours are fluids as in the four elemental fluids of the body--blood, phlegm, black bile, and yellow bile. In Buddhist medicine the three problematics, which, when in balance, promote health and, when imbalanced, promote disease, are wind (rlung), bile (mkhris pa), and phlegm (pad kan).རླུང་མཁྲིས་བད་ཀན་འདུས་པའི་ནད་ཆེན་
the great diseases of the assembly of wind, bile, and phlegm {GZ 69a.3}

as a classification of diseases. Lag-len 253.1. Fundamentals 16.1 (item 16). 'Air' is one of the three primary humours which lie at the basis of the traditional pathology. It applies on the one hand to persons who show a preponderance of the 'air' humor. On the other, it is the principle of motility (g.yo ba) and thus applies to 'pressure' in every sense of the English word. 'Air' diseases are especially common in intellectuals. Kong-sprul/1 6: General conditions for the arising of 'air' disorders — an overactive mind; impurities in the blood' diarrhea & vomitting; too much serious thought; eating unnutritious (bcud med) food; thirst and coldness. Air diseases often lead or come at the end of other diseases, so close observation is necessary. General symptoms — Much yawning; broken sleep; dizziness; ringing in the ear; pains in the heart, upper body, waist and hip joint which trade place in an uncertain manner; chills & shivers migrate from one place to another; problems with the joints; flighty thoughts, soft coughing at night and when you get up in the morning. Although the pulse may be slow or fast, it is difficult to press down, like a coracel on top of the water. Sometimes the pulse settles down a little. The urine is thin and bluish, with lots of bubbles. The smell, taste and vapour are very little. If a fever is beginning, it has an orange color, but if it is clear and free of sediment, it is a rlung disorder. The tongue is red and dry with little bumps protruding slightly on the sides.

Prana. The 'winds' or energy-currents of the body

1) wind [element]. breeze. 2) the breath, breathing, vital energy, air, vayu, 3) prana [vital current of energy or air]. 4) pranayama. (subtle) wind; subtle motile energy; psychic energy [prana], wind, air, [vayu]; vital energy; currents

pranas; [detailed expl., Light of Wisdom, Vol. 2, page 36]

1) wind/ air ['byung ba bzhi'i ya gyal zhig ste, yang zhing gyo ba'i mtshan nyid can,.. Rod rlung,//char rlung,//shar rlung,//lho rlung,//'jam rlung gdong par reg pa,//re ba rlung 'phyar,//drag rlung tsan tsan du langs pa,//dar dmar rlung 'phyo,//shing sdong chen po rlung gis sprugs pa,//dar lcog rlung bskyod,//bya sgro rlung khyer,//ming gi rnam grangs la kun 'du rnga dang, 'gro ba'i ngang tshul, 'gro ba'i srog rtag 'gro, dri bzhon, dri len, dri'i shing rta, rdul gyi kha lo pa, nam mkha'i stobs, nam mkha'i dbugs, nam mkha'i srog gnas med, ma mos 'phel, gyo byed, reg ldan, bsil byed bcas so]; 2) 'byung ba rlung dang nam mkha'i khams las byung ba'i lus kyi cha shas yongs la zer zhing khams kyi rang bzhin dang chos mtshungs pa'i mtshan nyid drug dang ldan pa, yul lus smad kyi dpyi sked la gnas shing rnam par ma gyur na dbugs 'byin rngubs dang, las la bskyod pa, shugs 'byin pa, khrag la sogs pa'i dvangs ma rnams rang rang gi gnas su skyel ba, mig la sogs pa'i dbang po gsal ba, sems kyi bya ba rjes su 'dzin pa sogs kyi bya ba byed cing gzhan du rnam par gyur na srog rtsa dkar nag gi char gtogs pa'i nad kun kyang 'di las byung ba yin no,//pho rlung,//snying rlung,//'og rlung,//khrag rlung,//3) rtsa thig rlung gsum gyi zlas phye ba'i rlung ste, lus kyi rtsa thams cad du khyab pa'i 'byung lnga'i rang bzhin can, mi shigs pa, cha shas kun tsang ba, de nyid gyo ba'i cha nas rlung zhes bya'o,//rlung bsgoms nas nad gzhir gso bcos byed pa,//4) 'tshig pa dang, khro ba,//rlung langs po

1) wind, air [element], breeze; 2) breath, breathing, vital energy, vayu; 3) prana [vital current of energy/ air] four pranayama [cf rtsa lung thig le energy channels, currents and seminal points]; 4) anger

1) wind, air [element], breeze; 2) breath, breathing, vital energy, vayu; 3) prana [vital current of energy/ air] four pranayama; 4) anger; 5) nervousness

prana, air element, movement, breeze, wind, air, vital energies, motility, breathing rate, motions, energy flows, vibration, moving forces, motor activity, SA chu'i rlung, me'i rlung, gzung bskyed kyi rlung, ye shes kyi rlung, g.yo ba rlung, 1 of 3 body humors, SA srog 'dzin, gyen rgyu, khyab byed, me mnyam, thur sel, SA srog 'dzin, gyen rgyu, khyab byed, me mnyam, thur sel, energy-wind, psychic energy , breathing

(subtle) wind; subtle energy