[849] ... 1༽ ཁའི་སྒྲོས་སམ་སོའི་སྐྱིབས། ... ཡས་མཆུ། ... མས་མཆུ། ... བྱ་མཆུ། ... མཆུ་རལ་བ། ... མཆུ་ཟུམ་པ། ... མཆུ་སོ་བསྟེན་རེས། ... མཆུ་འཛུམ་པ། ... མིང་གི་རྣམ་གྲངས་ལ་སྒྲོས་དང། སྒྲོས་དམར། སོ་སྐྱོབ། སོ་གོས། སོ་སྒྲིབ། སོ་ཡི་གཡོགས་བཅས་སོ། 2༽ རྒྱུ་སྐར་ཞིག་གི་མིང། ... མིང་གི་རྣམ་གྲངས་ལ་བཅུ་དྲུག་འོད་ལྡན་དང། སྙན་ངག་མཁན། རྟ་ཆེན། ཕ་མེས་ལྷ་སྐྱེས། མགྷ། ཚིགས་བརྒྱའི་དབང་པོ་བཅས་སོ། 

(１) ཁའི་སྒྲོས་སམ་སོའི་སྐྱིབས། ཡས་མཆུ། མས་མཆུ། བྱ་མཆུ། མཆུ་རལ་བ། མཆུ་ཟུམ་པ། མཆུ་སོ་བསྟེན་རེས། མཆུ་འཛུམ་པ། མིང་གི་རྣམ་གྲངས་ལ་སྒྲོས་དང་། སྒྲོས་དམར། སོ་སྐྱོབ། སོ་གོས། སོ་སྒྲིབ། སོ་ཡི་གཡོགས་བཅས་སོ། (2) རྒྱུ་སྐར་ཞིག་གི་མིང་། མིང་གི་རྣམ་གྲངས་ལ་བཅུ་དྲུག་འོད་ལྡན་དང་། སྙན་ངག་མཁན། རྟ་ཆེན། ཕ་མེས་ལྷ་སྐྱེས། མགྷ། ཚིགས་བརྒྱའི་དབང་པོ་བཅས་སོ།

༡ མི་ཕྱུགས་ཀྱི་ཁ་ཤའི་མིང་སྟེ། ཁའི་མ་མཆུ། ཡ་མཆུ། མཆུ་རིང་ཞེས་པ་ལྟ་བུ།

༢ བྱའི་མཆུ་སྟེ་བྱ་རིགས་ཀྱི་ཁའི་རུས་པ་གྱོང་ཞིང་རྣོ་བ་དེའི་མིང་། དཔེར་ན་ནེ་ཙོའི་མཆུ་ནི་དམར་ཞིང་གུག་ཅེས་པ་ལྟ་བུ།

༣ ཇ་སྣོད་དང་ཆུ་སྣོད་སོགས་ཀྱི་ཆུ་ཕྱིར་ལྡུག་བྱེད་དབྱིབས་བྱ་མཆུ་དང་འདྲ་བ་དེའི་མིང་སྟེ། ཇ་དེམ་གྱི་མཆུ། བུམ་པའི་མཆུ་ཞེས་པ་ལྟ་བུ།

༤ རྒྱུ་སྐར་ཉེར་བརྒྱད་ཀྱི་ནང་གི་སྐར་ཚོགས་ཤིག་གི་མིང་།

1.མི་ཕྱུགས་ཀྱི་ཁ་ཤའི་མིང་།

2.བྱའི་མཆུ་སྟེ། བྱ་རིགས་ཀྱི་ཁའི་རུས་པ་གྱོང་ཞིང་རྣོ་བ་དེའི་མིང་།

3.ཇ་སྣོད་དང་ཆུ་སྣོད་སོགས་ཀྱི་ཆུ་ཕྱིར་ལྡུག་བྱེད་དབྱིབས་བྱ་མཆུ་དང་འདྲ་བ་དེའི་མིང་།

4.རྒྱུ་སྐར་ཉེར་བརྒྱད་ཀྱི་ནང་གི་སྐར་ཚོགས་ཤིག་གི་མིང་།

saṃ. 1. = ཁའི་མཆུ oṣṭhaḥ — ajñātvā darpamukharairayathā bahuvādibhiḥ

bhavadbhiḥ sthūladantoṣṭhairvyākhyā mama visūditā a.ka.39.94; adharaḥ — dṛṣṭirlolādharo rāgī bhrūrvakrā kaṭhinau stanau

dṛśyate naiva nirdoṣaḥ strīṇāmavayaveṣvapi a.ka.14.73 2. = བྱའི་མཆུ cañcuḥ — cañcunā kākena spṛṣṭatāyāṃ sāmantakasya vi.sū.36kha/46; cañcuḥ…khagādhipasya nā.nā.284ka/156; tuṇḍam — uccairgativihaṃgo'sya dakṣiṇaṃ nayanaṃ śanaiḥ

utpāṭyotpāṭya tuṇḍena protsasarja punaḥ punaḥ a.ka.51.23; vadanāgram — praviśya cāsya galamūlaṃ tattiryagavasthitamasthiśakalaṃ vadanāgreṇābhihṛtya jā.mā.418/246; mukhatuṇḍakam — gṛdhraveśamātmānamabhinirmāya rājñaḥ śibeḥ sakāśamupasaṃkramya mukhatuṇḍakena akṣyutpāṭayituṃ pravṛttaḥ a.śa.94kha/85 3. = ཐབ་ཁུང་གི་མཆུ oṣṭhaḥ — kuṇḍārddhamānā khāniḥ…kuṇḍadvādaśabhāgikamoṣṭham vi.pra.96ka/3.11 4. = མཆུའི་ཟླ་བ māghaḥ, māghamāsaḥ — caitrādayo māsāḥ…meroḥ paścime daśame khaṇḍe māghaṃ karoti vi.pra.193kha/1.60 5. maghī, auṣadhiviśeṣaḥ — asti maghī nāmauṣadhiḥ

tayā gṛhītayā gandhenaiva sarvāśīviṣāḥ palāyante ga.vyū.312ka/398 6. ārohaḥ — tulyārohaparīṇāhau samānau vayasā ca nau

viddhi niṣkraya ityasya na te'haṃ lābhahānaye jā.mā.245/141; མཆུ་དང་ཞེང་དུ་ལྡན་པ ārohapariṇāhasaṃpannaḥ ma.vyu.2684; dra. མཆུར།

nā. 1. = རྒྱུ་སྐར་མཆུ maghā

i. nakṣatram — aṣṭāviṃśat ṛkṣāṇi bhavanti…prathamaśalākāyāṃ rohiṇī…saptamyāṃ maghā vi.pra.236ka/2.37

ii. yakṣiṇī — evaṃ śaro yakṣo vano yakṣaḥ ālikāvendā maghā yakṣiṇī vinītā vi.va.129ka/1.18.

Others' Translations: {C}lips
Sanskrit: {C}oṣṭhatā

lips/ mandibles; 1) lip. 2) beak; lips

beak

1) lips, beak [syn: sgros dang, sgros dmar, so skyob, so gos, so sgrib, so yi gyogs]; 2) a rgyu skar)/ [syn: bcu drug 'od ldan dang, snyan ngag mkhan, rta chen, pha mes lha skyes, magha, tshigs brgya'i dbang po]

1) lips, beak; 2) rgyu skar mchu)/*

1 of 28 constellations, SA rgyu skar, lips, beak of a bird, magha constellation, 1 of lunar mansions, regulus, 1 of rgyu skar