Skip to main content Skip to search
dkyil 'khor/
ID:
T5423
  • དཀྱིལ་འཁོར (Tibetan, Tibetan script, Original)
    • >  dkyil 'khor/ (Tibetan, Latin script, Transliteration-THL Extended Wylie Transliteration)
    • >  kyinkhor (Tibetan, Latin script, Transcription-THL Simplified Tibetan Transcription)

ལྷ་སོགས་བཞུགས་པའི་གནས།

Subjects

Related In-House Dictionaries

Related In-House Dictionaries

Passage ID 54

rang bzhin grub pa'i dkyil 'khor ni
sku gsum rgyal ba'i dbang po yin
rig pa dkyil la ye shes 'khor
chos sku'i ngo bo nges tshig yin
gtso bo dkyil la sems dpa' 'khor
longs sku'i ngo bo nges tshig yin
kun gzhi dkyil la tshogs brgyad 'khor
sprul sku'i ngo bo nges tshig yin

Notes

By way of commentary to the Thig le kun gsal {116071}, Klong chen pa discusses dkyil 'khor in terms of ngo bo, nges tshig, dbye ba, and mtshon dpe. By definition, dkyil 'khor refers to "the beauty of any facet of reality (as enhanced) by its surroundings" (nges tshig chos gang la gang gis bskor bas mdzes, 330). This points to the figure background character of all aesthetic experience (as illustrated by the analogy of "the radiance of the configurations of the sun, moon and (surrounding) stars", 330.2). The three types of maṇḍala are as follows: the rten brda'i dkyil 'khor symbolic maṇḍala as (outer) setting ("drawn or depicted in relief"); the dmigs pa ting nge 'dzin gyi dkyil 'khor contemplative maṇḍala as (inner) vision ("anything one imagines as it shines before the mind"); and the rang bzhin lhun gyis grub pa'i dkyil 'khor spontaneously present maṇḍala as natural expression ("the force of the Victorious as active in the three kāyas"). Of this last type, the Thig le kun gsal {116071} says the following.

References
Passage ID 53

[160.4] rdo rje phreng ba las/

rdo rje slob dpon lus 'di la
rgyal ba'i sku ni rim bzhin gnas/

zhes pa nas/

sku yi dkyil 'khor zhes brjod pa
rdo rje slob dpon nyid kyi lus/

zhes ba'i bar gyis rkang pa brgyad kyis bstan pa'i phyir ro/

Notes

Here 'Jigs med gling pa discusses the special features of realizing the maṇḍala in (1) the Rnying ma (Guhyagarbha) tradition [153.4 f.] (see 155 on the meaning of adornments; 157 on the spontaneously present maṇḍala of Rdzogs chen) and then (2) in the general tantras [158 f] (see 159 on the zab mo lus kyi dkyil 'khor, special feature of Mahā and Anuyoga tantras concerned with the rdo rje'i lus not found in yoga tantras).

References
Passage ID 50

mdor na snang ba thams cad sku'i dkyil 'khor/ grags pa thams cad gsung gi dkyil 'khor/ dran rig thams cad thugs kyi dkyil 'khor te gsum du shes par bya ba yang/ [761.2]

de'ang sna tshogs su snang ba nyid ni bskyed pa yin la/ rang bzhin med pas rdzogs pa yin te/ gzhi don gyi dkyil 'khor ni bskyed bya skyed byed dang bral bar shes par bya ba'o/ [761.6]

de ltar snang tshod pa'i ngos nas phung po dang khams dang skye mched la sogs pa thams cad lha'i rang bzhin du sangs rgyas pas bzang ngan dang lang dor med la/ de dag ni stong pa chos nyid kyi ngos nas yod med kyi spros pa nye bar zhi ba ni gzhi rang bzhin lhun gyis grub pa'i dkyil 'khor chen po ste/ de ltar rtogs pas ni snang srid 'khor 'das kyi chos thams cad dkyil 'khor du shes pas ci snang ye shes su skyong ba yin te/ [772.6]

(On rang bzhin lhun grub pa'i dkyil 'khor, see under Theg mchog mdzod {115751} and Zab mo yang tig {115796})

Notes

According to Klong chen pa, dkyil 'khor points to the fact that all experience is both configurative and intentional in character. It is structured in terms of a figure standing over against a certain background (or familiar context) and is at the same time the projective expression of a dynamic centre radiating out into its environment (as authentic embodiment, communication, and spirituality).

References
Passage ID 51

ngo bo ni rang byung gi ye shes lam 'bras bu dang bcas pa'i gtso 'khor nges pa'o/ nges tshig ni rgya gar gyi sgra las 'maN+Da la' zhes 'byung bas/ bod skad du dkyil 'khor te chos gang zhig gtso bo la 'khor gyis mdzes par bskong na dkyil 'khor zhes brjod pa yin no/ dbye na gsum ste/ gzhi lhun grub rtsa ba'i dkyil 'khor/ lam gzugs brnyan thabs kyi dkyil 'khor/ 'bras bu rnam dag rang bzhin gyi dkyil 'khor/ de skad du yang/ rang shar las/

dkyil 'khor rnam pa gsum du 'dod
rang bzhin dkyil 'khor chen po dang
rtsa ba'i dkyil 'khor chen po dang
gzugs brnyan dkyil 'khor gsum du bstan/ ces so/

References
Passage ID 49

nges pa'i tshig gi tshul gyis na/ maN+Da la* zhes bya ba snying po 'dzin pa'i don te/ 'dis snying po'i don gyi dkyil 'khor zhes brjod/ gang du chos nyid byang chub kyi sems dang/ gtso bo rnams la dkyil 'khor gyi sgras brjod do/ rnam pa gcig tu maN+Da la zhes bya ba khor yug tu bskor ba'i don te 'dis bskor cing bkod pa'i don gyis dkyil 'khor zhes brjod de/ gang du 'khor dang zlum pa la sogs pa de'i sgrar brjod pa rnams so/ rnam pa gcig tu maN+Da ni mnan pa/ la ni 'dzin pa ste/ 'dis 'dug pa'i don gyis dkyil 'khor [500] zhes bya ste/ gang du gzhal yas khang dang/ nyi zla gdan la sogs pa la brjod pa rnams so/

[*interlinear note: maN+Da ni snying po'am bcud pa la 'dzin pa ste/ snying po nyid yon tan 'dzin pas na/ snying po nyid kyi don du sbyar]

Notes

This passage provides a definition and detailed interpretation of dkyil 'khor based on the etymology of the Sanskrit term "maṇḍala".

References
Passage ID 52

de lta bu'i dkyil 'khor kyi dag pa yang gzhi lam 'bras bu'i chos dang sbyar na/ gzhi'i dus na sems can gyi khams la 'byung du rung ba'i sa bon gyi tshul du mi nas gnas pas sgo bzhir snang ba ni tshad med ba bzhi ste/ bsgom don bsgo bzhi po re re'i g.yas g.yon na sgo re re'ang sgo khyud gnyis gnyis te rnam par thar pa'i sgo phyogs re re la gsum gsum dang ldan la gru chad bzhi ba can/ sgo 'gram gnyis gnyis ba ka pa gnyis gnyis pa ka pa gnyis gnyis kyis bteg ba'i rta babs bzhi ni dran pa nye bar [147] bzhag pa bzhi/ brgyad kyi tshe rnam par thar pa brgyad/ pany+ca re kha ste rtsig pa lnga ni ye shes lnga ste nang nas rim pa bzhin/ mthing ga/ ljang gu/ dmar po/ ser po/ dkar po'o/ lnga po'ang gzha' tshon lngar dwangs la zang thal ba'o/ me long lta bu la sogs pa'i ye shes bzhi glo 'bur gyi tshul la/ chos kyi dbyings kyi ye shes kyi brdar dbus ma'i bum pa zlum pos nam mkha'i dbyings khyab pa'i char khebs ni gtsang khang phyur phu'i ya phibs ta mda' yab kyi steng gi nam mkha' non par phub pas phibs nyis rim gyi rnam pa can gyi steng gi dbus dang phyogs bzhir rdo rje rtse lnga pa'i rva gyes pa lta bu'i rtse mo la ye shes 'od gsal ba'i rdo rje dang nor bu rin po che'i tog gis mtshan pa/ rtsig pa lnga'i steng na sems nyid mi 'gyur ba'i mtshon byed pha gu ser po la/ thugs rje rin po che'i mnga' yab phibs chung gi tshul du phyir 'phyang ba'i gdung sna nas byang chub yan lag bdun gyi dra ba dang dra ba phyed pa nor bu dang mu tig gi 'phyang 'phrul can nyi zla'i rlung bskyod dang bcas pa/

de'i gdung sna gnon pa'i tshul du bsam gyis mi khyab pa'i chos nyid mtshon pa'i pu shu mchod rten brtsegs su bsgrigs pa/ rtog pa med pa mtshon pa'i ri dwags kyis bskyod pa'i 'khor lo ni bden pa bzhi'i rang bzhin mtshon pa ste/ de'i lte ba la chos kyi dbyings rin po che'i gdugs btsugs pa 'khor ba dang/ zur bzhir rgyal mtshan dang/ dbyig pa ring po la ba dan 'phyang ba'i mgul mtshams nas rin po che'i dril bu dang/ g.yer kha dang/ za ra tshags dang/ lnga lngi dang/ rin po che'i tsong tsong dang/ nyi zla'i tsar char dang [148] za yab nor bu'i rgyan can dang/ lha dang mi'i rgyan rnam pa du mas dbus kyi rdo rje nor bu'i tog nas rta babs kyi bar 'brel ba las sgra snyan par 'byin pa rnams ni dbang po lnga dang/ stobs lnga brtigs pa'i phyi rol na 'dod yon gyi snam bu chags pa chen po'i kha dog tu 'tshor ba la mchod pa'i lha mo mang po 'dod yon gyi mchod sbrin zad mi shes par spro ba ni sngags lam du 'dod yon ma spangs rgyan du rol pa'i brda' dang/ 'og gzhi'i pad+ma'i ze ba dang/ phrum phrum dang/ patra ris nyi zla'i gdan la rang mdog tu zang thal bar snang ba'i khyams sam zhing khams ljang gur mngon pa'i mtha' bskong na rnam par shes pa tshogs brgyad mtshon ba'i dur khrod chen po brgyad/ rang byung gi ye shes brgyad mtshon pa'i grub pa'i slob dpon brgyad/ de bzhin du me brgyad ni yongs su gdung ba brgyad/ shing brgyad ni nyon mongs pa'i rang bzhin brgyad/ chu brgyad ni dag byed kyi lam brgyad/ lha brgyad ni dngos grub kyi sgo brgyad/ klu ni yon tan gyi tshogs brgyad/ zhing skyong ba brgyad ni bsod nams dang ye shes kyi 'du ba brgyad/ nang gi ka ba brgyad ni 'phags lam yan lag brgyad/ gdan lnga ni dug lnga rang gi ngo bos dag pa ste/

mdor na ma dag pa sems can gyi dus nyid nas skyon dang yon tan gyi cha re re gnyis gnyis su gnas pa ste/ dper na nyon mongs pa lnga dang ye shes lnga dag bya dang dag 'bras su sbyor bas mtshon te/ gzhi dus na sems can gyi khams la 'o ma las mar dang/ til las til mar lta bu'i khyab byed du gnas pa'i rtags su mtshon ba'o/

lam dang sbyar na byang chub phyogs kyi chos sum cu rtsa bdun gyi rang bzhin te/ sgo bzhi ni tshad med pa bzhi/ der [149] 'jug pa'i them skas sam rgyu'i rta babs ni pha rol tu phyin pa drug/ 'bras bu'i rta babs ni dran pa nye bar gzhag pa bzhi/ glo 'bur bzhi yang dag spong ba bzhi/ 'khor lo la sogs pa'i rgyan bzhi rdzu 'phrul kyi rkang pa bzhi/ rtseg pa dbang po lnga/ pha gu dang/ mda' yab dang/ pu shu dang/ phyur bu lnga ni stobs lnga/ sang ge la sogs pa'i gdan lnga dang nyi zla gnyis te bdun ni byang chub kyi yan lag bdun/ ka ba brgyad ni 'phags lam brgyad de tshogs lam nas bsgom pa'i bar gyi yon tan gyi cha rnams brda'i sgo nas mtshon pa'o/

'bras bu dang sbyar na sangs rgyas kyi sa'i yon tan la sbyor te/ stobs bcu ni glang po che'i khri/ mi 'jigs pa bzhi seng ge'i khri/ dbang bcu rma bya'i khri/ rdzu 'phrul rta'i khri so sor rig pa la sogs te shes bya thams cad la chags thogs med pa shang shang gi khri/ ye shes lnga'i rtsig pa/ sku gsung thugs mi zad pa rgyan gyi 'khor lo'i 'od zer/ 'gro ba skyong pa'i gdugs/ sangs rgyas kyi chos ma 'dres pa bco brgyad kyi gzhan dang mtshungs pa med pa'i tog la sogs pa ste mthar thug pa'i 'bras bu'i yon tan gyi don la mtshon pa'o/ de lta bu'i dkyil 'khor ni gzhi la yod pas rang ngo'i sgrib pa mtha' dag dang bral ba'i tshe 'og min du rang snang bas phyogs ga shed na yod par ni mi blta ste/ sgyu 'phrul dra ba las/

'gro ba kun la rab gnas pa'i
dkyil 'khor bsam yas lhun grub ni
rten dang brten par bcas pa yi
dkyil 'khor ma lus rdzogs par ldan/ zhes so/

de bas na lam dus su mtshon [150] byed dpe'i dkyil 'khor la'ang ji ltar bya ba mang ba bzhin du tshogs gsog pa'i stobs che ba la dgongs nas cho ga zhib mos bsgrub pa'i tshul rgyud sde rnams las legs par gsungs pas sla chos dang gzu lums kyis ma brdzis par zhib mo rnam par 'thag pa'i dran pa nye bar bzhag nas lhag pa gzugs brnyan kyi dkyil 'khor mngon par 'du bya zhing/ lus dang bya ba'i rim pa rdzogs pa'i mthar slob dpon gyis dkyil 'khor la bskor zhing mnyam par bzhag pa'i sems kyis bltas nas rnam par shes pa las su ma ring ba'i gnas rnams ni yi ge brgya bas bshags/........

Notes

In this passage 'Jigs med gling pa discusses the maṇḍala as Ground, Path and Goal, elaborating on its inner meaning and symbolism. (Check Klong chen pa's Phyogs cu mun sel)

References
Citations
  1. ‘jigs med gling pa/. yon tan rin po che'i mdzod las/ 'bras bu'i theg pa'i rgya cher 'grel rnam mkhyen shing rta/ In Ngargyur Nyingmay Sungrab, v. 29-37. Vol. 2. Gangtok, Sikkim: Sonam T. Kazi, 1970, 2: 107.5.
    Note:

    In the context of the empowerments, 'Jigs med gling pa discusses the nine dkyil 'khor sgo sbrag of the Thog mar 'dus pa mdo.

Other Dictionaries

Other Dictionaries

1. bod rgya tshig mdzod chen mo

[63] 1༽ དབྱིབས་སྒོར་མོ། ... ཉི་ཟླའི་དཀྱིལ་འཁོར། ... སའི་དཀྱིལ་འཁོར། ... དཀྱིལ་འཁོར་གང་བ། ... 2༽ ཆ་ཤས་ཡོངས་སུ་ཚང་བའི་ཚོགས་པ། ... ཞལ་རས་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར། ... ནམ་ཕྱེད་རྒྱལ་བའི་དཀྱིལ་འཁོར། ... སྐུའི་དཀྱིལ་འཁོར། ... གཡུལ་གྱི་དཀྱིལ་འཁོར། ... རྩོད་པའི་དཀྱིལ་འཁོར། ... དགའ་སྟོན་དཀྱིལ་འཁོར། ... 3༽ གཟའ་རྣམས་ཉིན་ཚེས་ཁྱིམ་གསུམ་གྱི་ཞག་དང་ཟླ་བ་དང་ལོའི་རྟག་ལོངས་དང་པོ་ནས་བརྩམས་ཏེ་འཁོར་བའི་ཚེ་རང་རང་གི་ཞག་ཟླ་ལོའི་གཟའ་དྷཱུ་ཝའི་ལོངས་སྤྱོད་ནམ་དག་པར་འགྱུར་བ་སྟོན་བྱེད་ཀྱི་འཁོར་ལོ། ... 4༽ ༼མཎྜལ༽ སྔགས་ཀྱི་དེ་ཉིད་བཅུའི་གྲས་ཤིག ... གཙོ་བོ་ལ་འཁོར་གྱི་རོལ་པས་མཛེས་པར་བསྐོར་བ་སྟེ་གཙོ་བོ་རང་བྱུང་གི་ཡེ་ཤེས་ལ་ལམ་འབྲས་བུ་དང་བཅས་པའི་འཁོར་གྱིས་བསྐོར་བའི་ཡི་དམ་ལྷའི་ཕོ་བྲང་གི་བཀོད་པ་ཡིན་ཞིང་དེ་ལ་ཞིང་ཁམས་ཀྱང་ཟེར། ... ཡི་དམ་དཀྱིལ་འཁོར། ... དཀྱིལ་འཁོར་གྲུ་བཞི་པ།

2. Thupten Phuntsok Dictionary

(1) དབྱིབས་སྒོར་མོ། ཉི་ཟླའི་དཀྱིལ་འཁོར ། སའི་དཀྱིལ་འཁོར། དཀྱིལ་འཁོར་གང་བ། (2) ཆ་ཤས་ཡོངས་སུ་ཚང་བའི་ཚོགས་པ། ཞལ་རས་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར། ནམ་ཕྱེད་རྒྱལ་བའི་དཀྱིལ་འཁོར། སྐུའི་དཀྱིལ་འཁོར། གཡུལ་གྱི་དཀྱིལ་འཁོར། རྩོད་པའི་དཀྱིལ་འཁོར། དགའ་སྟོན་དཀྱིལ་འཁོར། (3) གཟའ་རྣམས་ཉིན་ཚེས་ཁྱིམ་གསུམ་གྱི་ཞག་དང་ཟླ་བ་དང་ལོའི་རྟག་ལོངས་དང་པོ་ནས་བརྩམས་ཏེ་འཁོར་བའི་ཚེ་རང་རང་གི་ཞག་ཟླ་ལོའི་གཟའ་དྷཱུ་ཝའི་ལོངས་སྤྱོད་ནམ་དག་པར་འགྱུར་བ་སྟོན་བྱེད་ཀྱི་འཁོར་ལོ། (4) <མཎྜལ> སྔགས་ཀྱི་དེ་ཉིད་བཅུའི་གྲས་ཤིག གཙོ་བོ་ལ་འཁོར་གྱི་རོལ་པས་མཛེས་པར་བསྐོར་བ་སྟེ་གཙོ་བོ་རང་བྱུང་གི་ཡེ་ཤེས་ལ་ལམ་འབྲས་བུ་དང་བཅས་པའི་འཁོར་གྱིས་བསྐོར་བའི་ཡི་དམ་ལྷའི་ཕོ་བྲང་གི་བཀོད་པ་ཡིན་ཞིང་དེ་ལ་ཞིང་ཁམས་ཀྱང་ཟེར། ཡི་དམ་དཀྱིལ་འཁོར། དཀྱིལ་འཁོར་གྲུ་བཞི་པ།

3. dag yig gsar bsgrigs

( ༡ ) དབྱིབས་སྒོར་མོ་སྟེ། ཉི་ཟླའི་དཀྱིལ་འཁོར། སའི་དཀྱིལ་འཁོར། དཀྱིལ་འཁོར་གང་བ་ལྟ་བུ།

( ༢ ) ཆ་ཤས་ཡོངས་སུ་ཚང་བའི་ཚོགས་པ་སྟེ། ཞལ་རས་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར། ནམ་ཕྱེད་རྒྱལ་བའི་དཀྱིལ་འཁོར། སྐུ འི་དཀྱིལ་འཁོར། གཡུལ་གྱི་དཀྱིལ་འཁོར། རྩོད་པའི་དཀྱིལ་འཁོར། དགའ་སྟོན་དཀྱིལ་འཁོར་ཞེས་པ་ལྟ་བུ།

( ༣ ) གཟའ་རྣམས་ཉིན་ཚེས་ཁྱིམ་གསུམ་གྱི་ཞག་དང་ཟླ་བ་དང་ལོའི་རྟག་ལོངས་དང་པོ་ནས་བརྩམས་ཏེ་འཁོར་བའི་ཚེ་རང་རང་གི་ཞག་ཟླ་ལོའི་ དྷྲུ་ཝའི་ལོངས་སྤྱོད་ནམ་དག་པར་འགྱུར་བ་སྟོན་བྱེད་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར།

( ༤ ) སྔགས་ཀྱི་དེ་ཉིད་བཅུའི་གྲས་ཤིག གཙོ་བོ་ལ་འཁོར་གྱི་རོལ་པས་མཛེས་པར་བསྐོར་བ་སྟེ་གཙོ་བོ་རང་བྱུང་གི་ཡེ་ཤེས་ལ་ལམ་འབྲས་བུ་དང་བཅས་པའི་འཁོར་གྱིས་བསྐོར་བའི་ཡི་དམ་ལྷའི་ཕོ་བྲང་གི་བཀོད་པ་ཡིན་ཞིང་། དེ་ལ་ཞིང་ཁམས་ཀྱང་ཟེར། ཡི་དམ་དཀྱིལ་འཁོར། དཀྱིལ་འཁོར་གྲུ་བཞི་པ་ལྟ་བུ།

4. dung dkar bod rig pa'i tshig mdzod chen mo

སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་གསང་སྔགས་ནས་བཤད་པའི་ལྷ་གཙོ་འཁོར་ཡོད་པའམ། ཡང་ན་གཙོ་བོ་རྐྱང་པ་བཞུགས་པའི་གཞལ་ཡས་ཁང་རི་མོར་བྲིས་པའི་མིང་སྟེ། དེ་ཡང་རྒྱ་གར་གྱི་པཎྜི་ཏ་ཨ་བྷྱ་ཀ་རའི་བཞེད་སྲོལ་རྡོ་རྗེ་ཕྲེང་བ་ནས་བཤད་པའི་དཀྱིལ་འཁོར་བཞི་བཅུ་ཞེ་གཉིས། ཀྲི་ཡ་ནས་བཤད་པའི་དཀྱིལ་འཁོར་གསུམ། གྲུབ་ཆེན་མི་ཏྲ་ཛོ་ཀི་ནས་བརྒྱུད་པའི་མི་ཏྲའི་དཀྱིལ་འཁོར་བརྒྱ་དང་བརྒྱད། 《དཀྱིལ་ཆོག་ནོར་བུའི་ཕྲེང་བ》ནས་གསུངས་པའི་ཟུར་བཀའི་དཀྱིལ་འཁོར་མི་འདྲ་བ་དྲུག་ཅུ་རེ་དྲུག་སོགས་ཡོད། དེ་རྣམས་སོ་སོའི་གྲངས་འདྲེན་ནི་གཤམ་གསལ་རང་རང་གི་མིང་ཚིག་སོ་སོའི་ཐད་དུ་གཟིགས།

5. smon lam tshig mdzod chen mo

1.དབྱིབས་སྒོར་མོ།འི་དོན་ཏེ།

2.ཆ་ཤས་ཡོངས་སུ་ཚང་བའི་ཚོགས་པའི་དོན་ཏེ།

3.གཟའ་རྣམས་ཉིན་ཚེས་ཁྱིམ་གསུམ་གྱི་ཞག་དང་ཟླ་བ་དང་ལོའི་རྟག་ལོངས་དང་པོ་ནས་བརྩམས་ཏེ་འཁོར་བའི་ཚེ་རང་རང་གི་ཞག་ཟླ་ལོའི་དྷྲུ་ཝའི་ལོངས་སྤྱོད་ནམ་དག་པར་འགྱུར་བ་སྟོན་བྱེད་ཀྱི་འཁོར་ལོ།

4.སྔགས་ཀྱི་དེ་ཉིད་བཅུའི་གྲས་ཤིག་གཙོ་བོ་ལ་འཁོར་གྱི་རོལ་པས་མཛེས་པར་བསྐོར་བ་གཙོ་བོ་རང་བྱུང་གི་ཡེ་ཤེས་ལ་ལམ་འབྲས་བུ་དང་བཅས་པའི་འཁོར་གྱིས་བསྐོར་བའི་ཡི་དམ་ལྷའི་ཕོ་བྲང་གི་བཀོད་པ་ཡིན་ཞིང༌། དེ་ལ་ཞིང་ཁམས་ཀྱང་ཟེར།

6. Negi Tibetan-Sanskrit Dictionary

saṃ. 1. maṇḍalam

i. cakrākāreṇa veṣṭanam སའི་དཀྱིལ་འཁོར bhuvanamaṇḍalam a.ka.39.55; རླུང་གི་དཀྱིལ་འཁོར vāyumaṇḍalam abhi.ko. 3.45; ཆུའི་དཀྱིལ་འཁོར udakamaṇḍalam vi.pra.252kha/2.65; བཞིན་གྱི་དཀྱིལ་འཁོར mukhamaṇḍalam ma.vyu.3940; ནུ་མའི་དཀྱིལ་འཁོར stanamaṇḍalam a.ka.14.127; maṇḍalakam — vāyumaṇḍalakam śrā.bhū.187ka/462; bimbaḥ, o bam — བཞིན་གྱི་དཀྱིལ་འཁོར vadanabimbaḥ a.ka.68.21; valayaḥ vi.pra.112ka/13

ii. sūryacandrayoḥ pariveśaḥ ཉི་མའི་དཀྱིལ་འཁོར sūryamaṇḍalam ra.vi.1.153; ཟླ་བའི་དཀྱིལ་འཁོར candramaṇḍalam a.sā.68ka/37; tatparyāyāḥ pariveśaḥ (°ṣaḥ), paridhiḥ, upasūryakam a.ko. 1.3.32

iii. = ཚོགས་པ samūhaḥ སངས་རྒྱས་ཀྱི་འཁོར་གྱི་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་ནང་དུ buddhaparṣanmaṇḍalamadhye sū.a.147kha/28; ཆོམ་རྐུན་དཀྱིལ་འཁོར cauramaṇḍalam a.ka.14.132; ལྷ་མིན་དཀྱིལ་འཁོར་མཐའ་དག་ནི། དེ་ཡི་ཕ་རོལ་གནོན་པས་ཉམས tatparākramavidhvastasamastāsuramaṇḍalaḥ a.ka.4.98

iv. = ཡུལ་འཁོར deśaḥ ཁ་ཆེའི་དཀྱིལ་འཁོར kāśmīramaṇḍalam a.ka.70.2;

pā. (taṃ.) maṇḍalam 1. daśasu mantratattveṣvekam — དཀྱིལ་འཁོར་དབང་པོ་དཀྱིལ་འཁོར་ལ maṇḍale maṇḍaleśaḥ vi.pra.32ka/4.6; སྔགས་ཀྱི་དེ་ཉིད་བཅུའི་གྲས་ཤིག bo.ko.63 2. maṇḍalaḥ, caturvidheṣu balavinyāseṣvekaḥ mi.ko.47kha 3. cakram — དཀྱིལ་འཁོར་དེ་བཞིན་ཉིད་རྒྱས་བཏབ། དེ་བཞིན་མཁའ་མཉམ་སྟོང་པ་ཉིད tathatāmudritaṃ cakraṃ khamiva śūnyatā tathā sa.u.3.8.

7. Jeffrey Hopkins Dictionary

Hopkins' Translations: [center-circle] maṇḍala; circle; sphere; disk;
Others' Translations: {C}(circle of the) assembly
Sanskrit: {LCh,L,C,MSA}maṇḍala; {C,MSA}parṣan-maṇḍala
Comment: There are a maṇḍala of the residence and a maṇḍala of residents (rten dang brten pa'i dkyil 'khor).

8. Dan Martin Dictionary

etymology in 166 499. dkyil 'khor ni lha'i bzhugs gnas. Utpal 17.5. Dung-dkar 147.

9. Rangjung Yeshe Dictionary

1) mandala. 'center and surrounding.'. 2) circle. 3) disc [as in sun. moon.]. 4) sphere. 5) entirety. 6) fullness. 7) whole something. 8) holy place. 9) celestial abode. See also དལ་. 10) circumference. 11) globe. 12) region. 13) sphere; circle, circumference, disk. 1) mandala. 2) formation of deities or enlightened attributes. 3) sacred diagram; 1) mandala. 2) disc [as in sun. moon.]

Mandala. 1) 'Center and surrounding.' Usually a deity along with its surrounding environment. A mandala is a symbolic, graphic representation of a tantric deity's realm of existence. 2) A mandala offering is an offering visualized as the entire universe, as well as the arrangement of offerings in tantric ritual

mandala table; the square table, where all the offering are arranged. It is also called offering seat (mchod khri), offering table (mchod stegs) and shrine (mchod bshams - mchod gshom)

10. Ives Waldo Dictionary

1) mandala, sacred diagram; 2) center and surrounding; 3) circle, disc (as in sun moon, sphere, globe, circumference; 4) entirety, fullness, whole of something; 5) holy place, celestial abode [See also དལ་; 6) region; 7) sphere formation of deities or enlightened attributes

11. Jim Valby Dictionary

mandala, hand mudra, center-periphery, reality patterning, an elaborate preparation symbolizing the building and ordering of the whole universe to be offered to the Guru, merit from building mandala, awareness (understanding mandala as nothing in itself, refers to the intentional structure of experience), 3 basic ones (ting nge 'dzin, lus, de bzhin nyid), whole tableau, cosmic circle, body-mind of guru or dakini, female organ, offering plate, globe, sphere, disc mandala, center-circumference, symmetrical yantra, external symbolical ideal representation of the mind, internal visualized palace with principal deity and retinue pattern, snow lizard, fabulous frog, circle, circumference, magic diagrams, region, surroundings, suburb

12. Richard Barron Dictionary

mandala

Contemplative Traditions:
Tantra-Based Meditative Systems and Techniques:
Phoneme:

Sanskrit

de Kőrös, Alexander Csoma. Mahāvyutpatti: Sanskrit-Tibetan-English Vocabulary. Kolkata: The Asiatic society, 1910.
  • maṇḍalam
Lokesh, Chandra. Tibetan-Sanskrit dictionary In Śata-piṭaka series. Vol. 3. New Delhi: International Academy of Indian Culture, 1959.
  • gocara
  • godhā
  • gola
  • nemi
  • pariveśa
  • maṇḍalī
  • valaya
  • sveram (?)
Lexicon of Tibetan Buddhist Topics and Terminology.
Lokesh, Chandra. Tibetan-Sanskrit dictionary In Śata-piṭaka series. Vol. 3. New Delhi: International Academy of Indian Culture, 1959.
  • maṇḍala