final [letter (anta)/ conclusion], fringe, boundary, limit[ing concept/ position (phil], limitation, ultimate, extreme, final[ity], side, brink, brim, shore, flank, end[ing], edge, margin, creation, point, end, border, tip

Hopkins' Translations: extreme; limit; end; alternative; possibility{N}Others' Translations: {C}extremes; beginning; point; boundary; ultimate; final; final conclusion; shore; edge; aroundSanskrit: {LCh,C,MSA,MV}anta; {C}paryanta; {C}koṭi; {C}niṣṭhā (e.g.: niṣṭhāṃ gacchati); {C}tīra

extreme, alternatives, last, limitations, border, boundary, limit, edge, margin, skirt, periphery, limiting concept, end (space or time), brink, termination, conclusion, terminal letters, shape, the utmost, the last, foreign, brim, outer, verge, SA cha shas, poles, conceptual limits, at the end, limitation

extreme [thd]

1) [anta] end, limit, fringe, limitation, boundary, limiting concept, ultimate, final, extreme, finality. 2) side, brink, flank. སྤྲོས་པའི་མཐའ་ extremes. 3) end, ending, edge, margin, brink, brim, final conclusion མཐའ་སྒྲུབ་པ་ creation, point, shore; extreme, limiting position [in philosophical contexts, limitation; foreign; limit, limitation, extreme, end, [anta]; limit/ extreme; sides; edge, fringe; extreme; brink; boundary; border country; basis

edge, border

limit(ation)/ extreme/ boundary; isc. scope; isc. (utmost) extent

[1201] ... 1༽ ཟད་པའི་མུ་དང། མཚམས་སམ། སྣེ། ... གངས་རི་ཆེན་པོས་ཡུལ་ལུང་འདིའི་མཐའ་ནས་བསྐོར་བ། ... གཞོང་དབྱིབས་ཅན་གྱི་ས་བབ་མཐའ་མཐོ་ལ་དབུས་དམའ་བ། ... གཙོ་བོའི་མཐའ་ལ་བསྐོར་ནས་བསྡད་པ། ... དམག་གིས་མཐའ་བསྐོར་བ། ... 2༽ ཡི་གེའི་མཐའ་རྟེན། ... ག་མཐའ་ཅན། ... ག་... འ་མཐའ་ཅན། ... འ་...

(１) ཟད་པའི་མུ་དང་། མཚམས་སམ། སྣེ། གངས་རི་ཆེན་པོས་ཡུལ་ལུང་འདིའི་མཐའ་ནས་བསྐོར་བ། གཞོང་དབྱིབས་ཅན་གྱི་ས་བབ་མཐའ་མཐོ་ལ་དབུས་དམའ་བ། གཙོ་བོའི་མཐའ་ལ་བསྐོར་ནས་བསྡད་པ། དམག་གིས་མཐའ་བསྐོར། (２) ཡི་གེའི་མཐའ་རྟེན། ག་མཐའ་ཅན། འ་མཐའ་ཅན།

༡ དཀྱིལ་གྱི་ལྡོག་ཟླ་སྟེ། ནགས་མཐའ། མཚོ་མཐའ་ཞེས་པ་ལྟ་བུ།

༢ རྟག་མཐའ་དང་ཆད་མཐའ་གཉིས་ལ་མཐའ་གཉིས་ཟེར་བའི་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་བཤད་ཚུལ་ཞིག

༢ མཇུག་རྫོགས་པའི་མཚམས་ཀྱི་མིང་སྟེ། ཚེ་མཐའ། དུས་མཐའ་ཞེས་པ་ལྟ་བུ།

༣ ཉེ་འཁོར་གྱི་མིང་སྟེ། ཁང་མཐའ། གྲོང་ཁྱེར་གྱི་མཐའ་ཞེས་པ་ལྟ་བུ།

༤ མཐའ་མ་ཞེས་པའི་ཚིག་བསྡུས་པ། ( མཐའ་བཞི ) ( ༡ ) ཕྱོགས་ བཞིའམ་ ངོས་བཞི། མཐའ་སྐོར། ( ༢ ) མུ་བཞི། ( ༣ ) སྐྱེས་ནས་ལོ་བཞི་ལོན་པའི་རྟ་དྲེལ་སོགས། ( ༤ ) སྐྱེས་མཐའ་འཆི་བ། འདུས་མཐའ་འབྲལ་བ། བསགས་མཐའ་འཛད་པ། མཐོ་མཐའ་ལྷུང་བ་སྟེ་བཞི། ( ༥ ) བདེན་པར་གྲུབ་པའི་རྟག་མཐའ་དང༌། ཐ་སྙད་ཙམ་དུ་མེད་པའི་ཆད་མཐའ། བདེན་པར་གྲུབ་པ་དང་ཐ་སྙད་དུ་མེད་པ་གཉིས་ཀར་ཡོད་པའི་ཡོད་མཐའ། བདེན་པར་མེད་པ་དང་ཐ་སྙད་དུ་ཡོད་པ་གཉིས་ཀར་མེད་པའི་མེད་མཐའ་བཅས་བཞི་ སྟེ། ཡོད་མཐའ་དང༌། མེད་མཐའ། གཉིས་ཀའི་མཐའ། གཉིས་མིན་གྱི་མཐའ་རྣམས་སོ།།

saṃ. 1. = མཇུག་གམ་མུ antaḥ, avasānam — སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཐའ་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཇུག་ཅེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ། duḥkhasyānto duḥkhāvasānamityarthaḥ abhi.sphu.187ka/944; ཉིན་མོའི་མཐའ divasāntaḥ vi.sū.50kha/64; paryantaḥ — དེ་བས་ན་རྫོགས་པའི་གནས་སྐབས་ལས་སྔ་རོལ་གྱི་གནས་སྐབས་ཀྱི་གསལ་བའི་སྣང་བ་ནི་རབ་ཀྱི་མཐའ་ཞེས་བྱའོ༎ tataḥ sampūrṇāvasthāyāḥ prāktanyavasthā sphuṭābhatvaprakarṣaparyanta ucyate nyā.ṭī. 44ka/68; paryanto'vasānam dha.pra.68; དེར་ནི་དེ་དག་མཚན་མོའི་མཐར༎ te tatra rātriparyante a.ka.75kha/7. 51; གང་ལ་མཐའ་སྟེ་འདི་ཙམ་ཞེས་བྱར་མེད་པ་དེ་ནི་མཐའ་ཡས་པ་སྟེ na vidyate paryantaḥ iyattā asyeti aparyantasya bo.pa.52kha/13; avasānam — འདུ་བ་གང་ཡོད་མཐའ་ནི་འབྲལ་བར་འགྱུར༎ yatsaṃprayogā virahāvasānāḥ jā.mā.26kha/31; paryavasānam — དེའི་ཕྱིར་མཐར་བདེ་བ་ལ་སོགས་པ་དང་ལྡན་པའི་རང་བཞིན་མཐོང་བས tasmāt paryavasāne sukhādyarthitarūpatādarśanāt pra.a.34ka/39; koṭiḥ — ཡང་དག་པ་ནི་གང་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའོ། /དེའི་མཐའ་ནི་མུར་ཐུག་པ་སྟེ bhūtaṃ yadaviparītam, tasya koṭiḥ paryantaḥ abhi.sa.bhā.11kha/14; སྔ་ཕྱི་ཡི་ནི་མཐའ་དག་ལ༎ pūrvāparayoḥ koṭyaḥ ta.sa.76kha/718; dra. མཐའ་མ། 2. =ངོས་སམ་འགྲམ prāntaḥ — རི་མཆོག་མཐའ girivaraprāntaḥ a.ka.309kha/108.145; upāntaḥ — གྲོང་མཐའ་དཀའ་ཐུབ་ནགས་སུ་ཕྱིན༎ prāpya puropāntatapovanam a.ka.22kha/52. 36; tīram — ཆོས་དང་ཆོས་མ་ཡིན་པ་དོན་དུ་གཉེར་བའི་སྐྱེས་བུ་ནི་མཐའ་མ་མཐོང་བའི་བྱ་བཞིན་དུ་རིག་བྱེད་ནི་ཚད་མར་འདོད་པར་བྱེད་དེ dharmādharmāvagamārthī narastīrādarśīva śakunirvedameva kila pramāṇamiṣyati ta.pa.258kha/988; ཚུ་རོལ་ཕ་རོལ་མཐའ་ལ་མིན nāpare na pare tīre abhi.a.3.1; kacchaḥ, o cham — རྒྱ་མཚོའི་མཐའ་ནས་འབྱུང་བའི་སྤོས་གཞན་གྱིས་ཐུབ་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ sāgarakacchasambhavo aparājito nāma gandhaḥ ga.vyū.47kha/141 3. =འཇིག་པ nidhanaḥ, o nam, nāśaḥ ta.pa.; ཐོག་མཐའ་མེད anādinidhanaḥ vi.pra.108ka/1, pṛ.2 5. =མཚམས sīmā — རང་གི་རིགས་ཀྱི་བརྟུལ་ཞུགས་ཀྱི་མཐའ་སྤངས་ནས་འཇུག་པ svakulavratasīmānamatipatyāpi varttamānāḥ ta.pa.323ka/1113;

pā. antaḥ — འདོད་པའི་བསོད་སྙོམས་དང་བདག་ཉིད་དུབ་པར་བྱེད་པའི་མཐའ་གཉིས་སྤངས་པའི་ཕྱིར kāmasukhallikātmaklamathāntadvayavivarjitatvāt bo.bhū.99kha/127; བདག་ཏུ་མངོན་པར་འདོད་པའི་དངོས་པོ་དེ་ཉིད་ལ་རྟག་པར་ལྟ་བའམ་ཆད་པར་ལྟ་བ་ནི་མཐར་འཛིན་པར་ལྟ་བ་སྟེ། རྟག་པ་དང་ཆད་པའི་མཐར་འཛིན་པའི་ཕྱིར་རོ༎ tasyaivātmābhimatasya vastuno dhruvadṛṣṭirucchedadṛṣṭirvā antagrāhadṛṣṭiḥ, śāśvatocchedāntagrahaṇāt abhi.bhā.229kha/772;

vi. antyaḥ — མཐའི་གནས་སྐབས་ཐོབ་པ་ཉིད་སྐྱེད་པར་བྱེད་པའི་རང་བཞིན་དུ་ཁས་བླངས་པའི་ཕྱིར antyāvasthāprāptasyaiva janakasvabhāvatvābhyupagamāt ta.pa.231ka/177; niṣṭhaḥ — ལུས་ཀྱི་ཁོག་པ་གནས་པའི་མཐའ་ཤེས་ཤིང་། /སྐྱེ་བོ་རྣམས་ལ་བཟོད་པ་གོམས་གྱུར་པས༎ parividitaśarīrayantraniṣṭhaḥ paricitayā ca jane kṣamānuvṛttyā

jā.mā.171ka/197; paścimaḥ — ན་ཚོད་མཐའ་རུ paścime vayasi a.ka.243kha/92.11; paryāptaḥ — འདི་ནི་ན་ཚོད་མཐའ་ཐོབ་ཀྱང་། /མཐའ་ནི་བསྟེན་པར་མི་བྱེད་ཅེས༎ vayaḥ paryāptamāpto'pi paryāptaṃ nāśrayatyayam

a.ka.214ka/24.70.

1.ཟད་པའི་མུ་དང༌། མཚམས་སམ། སྣེ་སྟེ།

2.ཡི་གེའི་མཐའ་རྟེན་གྱི་དོན་ཏེ།

3.མཇུག་རྫོགས་པའི་མཚམས་ཀྱི་མིང་སྟེ།

4.མཐའ་མ་ཞེས་པའི་ཚིག་བསྡུས་པ།